مخالفت تدریجی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مخالفت تدریجی : مخالفت با امر مولا به تدریج و به مرور زمان
مخالفت تدریجی، مقابل مخالفت دفعی، مخالفتی است که به تدریج و به مرور زمان از سوی مکلف نسبت به امر مولا، انجام می‌گیرد و در موارد زیر تصور دارد:
1. در شبهه محصوره که اطراف آن دفعی الحصول است، اما مخالفت به مرور زمان صورت می‌پذیرد، مانند این که دو ظرف وجود دارد و علم اجمالی به شراب بودن یکی و آب بودن دیگری، است و مکلف یکی از آن دو را امروز و ظرف دیگر را روز بعد می‌نوشد؛
2. در جایی که اطراف شبهه تدریجی الحصول است؛
3. در جایی که شبهه، غیر محصوره است، ولی مکلف‌به مرور زمان همه افراد شبهه را مرتکب می‌شود؛
4. در جایی که دوران بین محذورین است و شخص به تخییر استمراری معتقد باشد.
منابع
- المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 96
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 159
- فرائد الاصول جلد 2 : صفحه 406
- فرهنگ نامه اصول فقه