عموم استغراقی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
عموم استغراقی : شمول حکم نسبت به همه افراد موضوع به طور مستقل
عموم استغراقی، عمومی است که در آن حکم بر تک تک افراد موضوع به طور جداگانه بار می‌گردد؛
یعنی حکمی که به چنین مفهوم عامی تعلق می‌گیرد، در ظاهر یکی است، اما در واقع به تعداد افراد موضوع انحلال پیدا می‌کند.
در کتاب ' اصول الفقه ' آمده است:
' العموم الاستغراقی و هو ان یکون الحکم شاملا لکل فرد فرد فیکون کل فرد موضوعا للحکم و لکل حکم متعلق بفرد فی الموضوع عصیان خاص، نحو اکرم کل عالم '. [۱]
برای مثال، در جایی که مولا می‌گوید: ' تمامی علما را اکرام کن '، اگر تعداد علما بیست نفر باشد و نوزده نفر اکرام شوند، به تعداد نوزده اکرام، امر، امتثال شده و به اندازه یک نفر که اکرام نشده، معصیت شده است.
نکته اول:
فرق عموم استغراقی و عام استغراقی این است که اصطلاح عموم بیشتر در مفهوم و معنای شامل و فراگیر استعمال می‌شود و عام بیشتر در لفظ عام به کار برده می‌شود.
نکته دوم:
عموم استغراقی، مقابل عموم بدلی و عموم مجموعی می‌باشد که در هر سه آنها، عمومیت به حسب افراد است، اما چگونگی شمول آنها بر افراد و تعلق حکم به آنها تفاوت دارد.
پانوشت
منابع
- سیری کامل در اصول فقه جلد 8 : صفحه (132-133)
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 151
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 439
- المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 366
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 123
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 104
- مبادی فقه و اصول : صفحه 219
- مناهج الوصول الی علم الاصول جلد 2 : صفحه 234
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 463
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 88
- نهایة الافکار جلد 2,1 : صفحه 505
- مفاتیح الاصول : صفحه 194
- شرح اصول فقه جلد 1 : صفحه 304
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «عموم استغراقی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه عموم استغراقی به زیرصفحه عموم استغراقی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 443، 519
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 439
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 129، 139
- الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 239
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 2 : صفحه 347، 375
- المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 40، 366
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 88
- بحوث فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 227، 238، 257، 258
- تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 500
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 123، 463
- حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 412
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 104، 106
- سیری کامل در اصول فقه جلد 8 : صفحه (132-133)
- شرح اصول فقه جلد 1 : صفحه 304
- عدة الاصول (ط.ق) جلد 2 : صفحه 103
- فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 514
- مبادی فقه و اصول : صفحه 219
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 209
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 54
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 151، 360
- مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 216
- مفاتیح الاصول : صفحه 194
- مقالات الاصول جلد 1 : صفحه 430
- مناهج الوصول الی علم الاصول جلد 2 : صفحه 234
- منتقی الاصول جلد 3 : صفحه 296، 297
- نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 505
- نهایة الافکار جلد 1,2 : صفحه 505
- نهایة الافکار جلد 2,1 : صفحه 505