آیه لعان (علوم قرآنی )

توضیح مفهومی

آیه لعان ( علوم قرآنی ) : آیه 6نور، در باره اجرای نفرین خاص بین زن و شوهر

به آیه 6 سوره نور 'آیه لعان' می‌گویند: «وَالَّذِینَ یَرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ وَلَمْ یَکُن لَّهُمْ شُهَدَاء إِلَّا أَنفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِینَ **وَالْخَامِسَةُ أَنَّ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَیْهِ إِن کَانَ مِنَ الْکَاذِبِینَ…»؛ «و کسانی که به همسران خود نسبت زنا می‏دهند و جز خودشان گواهانی (دیگر) ندارند هر یک از آنان (باید) چهار بار به خدا سوگند یاد کند که او قطعا از راستگویان است، و (گواهی در دفعه) پنجم این است که (شوهر بگوید) لعنت‏خدا بر او باد اگر از دروغگویان باشد !و از (زن) کیفر ساقط می‏شود در صورتی که چهار بار به خدا سوگند یاد کند که (شوهر) او جدا از دروغگویان است. و (گواهی) پنجم آنکه خشم خدا بر او باد اگر (شوهرش) از راستگویان باشد».

در قرآن آیات 6 - 9 سوره نور به تشریع احکام لعان پرداخته است. منظور از شهادت در این آیه، قسم خوردن به خدا است. 'لعان' مصدر باب مفاعله از ماده 'لعن' به معنای نفرین و دورکردن از خیر، و در اصطلاح، مباهله و نفرین خاصی است که بین زن و شوهر در صورتی انجام می‌شود که مرد همسر دائم خود را به زنا و عمل منافی عفت متهم یا فرزند خویش را نفی کند. لعان به این صورت انجام می‌شود که شوهر در آغاز، چهار بار می‌گوید: 'أشهد بالله بأنّی لمن الصادقین فیما قلت من قذفها أو نفی ولدها' و سپس یک بار می‌گوید: 'لعنة‌الله عَلَیّ إن کنت من الکاذبین'.

وقتی مرد این صیغه مخصوص را نزد حاکم شرع بگوید، حد قذف از او برداشته می‌شود. در مقابل اگر زن لعان نکرد، حد زنا بر او جاری می‌شود؛ ولی اگر زن نیز به این صورت لعان کرد که چهار بار گفت: 'أشهد بالله إنّه لمن الکاذبین فی مقالته من الرّمی بالزنا أو نفی الولد' و برای بار پنجم تنها یک بار گفت: 'إنّ غضب الله علَیّ إن کان من الصادقین'، حد زنا از زن برداشته و آثار لعان جاری می‌شود. این آثار عبارتند از:

1. انفساخ عقد و جدایی زن و مرد؛ 2. حرمت ابدی ازدواج آن دو؛ 3. سقوط حد قذف از مرد و سقوط حد زنا از زن؛ 4. نفی فرزند از مرد و الحاق او به زن (اگر لعان برای نفی ولد بوده باشد).

منابع

1. تفسیر نمونه جلد 14 : صفحه 378
2. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 15 : صفحه 82

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «آیه لعان ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

آیه 006 نور

اعم

اسامی آیات، سوره نور ( سوره 24 )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه لعان (علوم قرآنی ) به زیرصفحه آیه لعان (علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اسباب النزول : صفحه 104
• اسباب النزول : صفحه 212
• الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 450
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 24
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 15 : صفحه 82
• تفسیر نمونه جلد 14 : صفحه 378
• لباب النقول فی اسباب النزول : صفحه 138
• مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 119، 126
• نیل الخیرات فی القراءات العشرة جلد 15 : صفحه 82