دلالت نهی نفسی بر فساد

توضیح مفهومی

دلالت نهی نفسی بر فساد : بحث از دلالت یا عدم دلالت نهی نفسی بر فساد متعلق آن

دلالت نهی نفسی بر فساد، مقابل دلالت نهی غیری بر فساد بوده و منظور از آن، این است که اگر نهی نفسی متوجه معامله یا عبادتی شود آیا بر فساد منهیٌ عنه آنها دلالت می‌کند یا نه. قبل از پرداختن به پاسخ، لازم است دانسته شود که در نهی نفسی، نهی مولا به نفس فعل تعلق می‌گیرد، مانند: نهی شارع از روزه گرفتن در عید فطر و عید قربان و یا نهی مولا از اقامه نماز در مکان غصبی.

اصولیون درباره دلالت نهی نفسی بر فساد اختلاف دارند:

1. بیشتر آنها نهی نفسی از عبادت را سبب فساد آن می‌دانند؛

2. ' ابوحنیفه ' و ' شیبانی ' معتقداند نهی نفسی ـ چه در معاملات چه در عبادات ـ بر صحت دلالت می‌کند ؛

3. برخی میان معاملات و عبادات تفصیل داده وگفته‌اند: اگر نهی نفسی متوجه عبادات گردد، بر فساد، و چنان چه به معاملات تعلق گیرد، بر صحت دلالت می‌کند؛

4. مشهور اصولیون همانند مرحوم ' محقق خراسانی ' میان تعلق نهی نفسی به مسبب یا تسبیب معامله و تعلق آن به سبب تفصیل داده و گفته‌اند در صورت اول، نهی بر صحت، و در صورت دوم، بر عدم صحت دلالت می‌کند؛

5. عده‌ای دیگر همانند مرحوم ' محقق نایینی ' از لحاظ سبب و مسبب در معامله تفصیل داده‌اند؛ به این معنا که اگر نهی مولوی به مسبب تعلق گیرد، بر فساد، و اگر به سبب تعلق بگیرد، بر صحت دلالت می‌کند ؛

6. مرحوم ' شیخ عبدالکریم حائری ' معتقد است:

اگر نهی به عقود و ایقاعات به لحاظ آثار آنها تعلق گیرد، بر صحت دلالت می‌کند؛

7. گروهی این گونه تفصیل داده‌اند که اگر نهی به تسبیب معامله ـ ایجاد معامله به سبب و آلت خاصی ـ تعلق بگیرد، مانند: ' لاتتملک شیئا بالربا ' و یا به نتیجه آن تعلق گیرد ـ مانند: ' لاتأکل ثمن الخمر ' که نهی به ثمنی تعلق گرفته که نتیجه عقد است ـ در هر دو صورت، نهی بر فساد منهیٌ عنه دلالت می‌کند .

منابع

1. الموجز فی اصول الفقه جلد 2,1 : صفحه (131-132)
2. اصول الفقه جلد 1 : صفحه (318-323)
3. محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه (30-31)
4. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

اعم

دلالت نهی بر فساد

وابسته

دلالت نهی غیری بر فساد

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه دلالت نهی نفسی بر فساد به زیرصفحه دلالت نهی نفسی بر فساد/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آراؤنا فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 297
• اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 404
• اصطلاحات الاصول جلد 1 : صفحه 618
• اصول الفقه جلد 1 : صفحه (318-323)، 322، 323
• اصول الفقه : صفحه 1(318-323)
• المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 289
• الموجز فی اصول الفقه جلد 1,2 : صفحه (131-132)
• الموجز فی اصول الفقه جلد 2,1 : صفحه (131-132)
• انوار الاصول جلد 1 : صفحه 618
• تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 447، 456
• درر الفوائد : صفحه 189
• کفایة الاصول : صفحه (225-226)، 227
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه (30-31)، 31