حجیت سنت فعلی

توضیح مفهومی

حجیت سنت فعلی : صحّت استناد به فعل معصومین ' ع '

حجیت سنت فعلی، به این معنا است که نفس عمل و رفتار معصوم (ع) دارای اعتبار می‌باشد و در مقام استنباط احکام، مورد استناد فقهای مذاهب اسلامی قرار گرفته و باعث منجّزیت و معذّریت می‌گردد.

مسلمانان اجماع دارند که افعال پیامبر اسلام (ص) که همان سنت فعلی آن حضرت است، دارای حجیت می‌باشد، به شرط این که از قراین حالی یا مقامی احراز شود که آن حضرت درصدد تشریع و بیان حکم خدا بوده است، زیرا همه کارهای آن حضرت به منظور تشریع صورت نمی‌گیرد، بلکه او همانند همه انسان‌ها نیازهای مادی و طبیعی دارد و برای تأمین و گذران زندگی خود به انجام بعضی از کارها نیاز دارد؛ مثلاً هرگاه تشنه شد، آب می‌نوشد و یا این که بر اثر بیماری، از خوردن غذایی امتناع می‌ورزد، که هیچ کدام از این کارها دلیل وجوب و حرمت نیست، زیرا در چنین جاهایی، از قراین می‌توان فهمید که آن حضرت در مقام بیان حکم و تبیین شریعت نیست.

از لابه لای مطالب مطرح شده از سوی علما به دست می‌آید که برای استنباط حکم از فعل پیامبر اکرم (ص) و یا امام معصوم (ع) چند شرط لازم است:

1. آن حضرت در مقام تشریع و بیان حکم خدا بوده باشد و فعل او از افعال طبیعی روزمره نباشد؛

2. پیروی از آن حضرت در آن مورد جایز باشد و مورد نهی قرار نگرفته باشد، زیرا بعضی از کارها فقط برای پیامبر اکرم (ص) جایز بود، مانند: ازدواج با بیش از چهار زن و داخل شدن به مکه بدون احرام، و وجوب نماز شب.

نکته اول:

این مسئله که آیا هرگاه از پیامبر (ص) یا امام معصوم (ع) عملی سر زند که از هر نوع قرینه‌ای خالی باشد، علاوه بر جواز و مشروع بودن برای مسلمانان، بر وجوب یا استحباب آن نیز دلالت دارد یا خیر، مورد اختلاف بوده و چهار دیدگاه در آن وجود دارد.

نکته دوم:

سنت فعلی از نظر شیعه همان فعل پیامبر (ص) و معصوم (ع) است، اما از دیدگاه اهل سنت فقط شامل فعل پیامبر (ص) است.

منابع

1. تقنین اصول الفقه : صفحه 40
2. اصول الفقه جلد 2 : صفحه 66
3. منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 156
4. اصول الفقه جلد 3 : صفحه 107
5. شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه (119-122)
6. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

وابسته

سنت فعلی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حجیت سنت فعلی به زیرصفحه حجیت سنت فعلی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصطلاحات الاصول : صفحه 141
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه 66، 67
• اصول الفقه جلد 3 : صفحه 107
• الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 233
• الفوائد الحائریة : صفحه 315
• القواعد و الفوائد جلد 1 : صفحه 211، 213
• تقنین اصول الفقه : صفحه 40
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 126
• شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه (119-122)
• منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 156