آیة‌ الکرسی

توضیح مفهومی

آیة‌ الکرسی : آیه 255 سوره بقره، اشاره کننده به «کرسی خداوند»

آیه 255 سوره بقره را 'آیة‌الکرسی' می‌گویند. به عقیده برخی از مفسران و با توجه به برخی از روایات، آیات 256 و 257 از همین سوره نیز جزء آیة‌الکرسی است؛ ولی منابع اصیل و کهن آن را تأیید نمی‌کنند، به ویژه با ملاحظه اینکه در برخی احادیث هم اشاره به «پنجاه کلمه» و «یکصد و هفتاد حرف» شده، و نیز «کرسی» در همان آیه 255 سوره بقره آمده و معنای این دو آیه موقوف بر هم نیست. در بحارالأنوار هم در حدیثی که از امالی شیخ طوسی نقل می‌کند، تصریح دارد که حضرت علی (ع) آیة الکرسی را از «الله لا اله …» آغاز و به «هو العلی العظیم» ختم کرد.

علت اشتهار این آیه به 'آیة‌الکرسی' ذکر 'کرسی خداوند' در این آیه است: «وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ»؛ «کرسی او آسمانها و زمین را در بر گرفته».

طبق برخی از روایات پیامبر اکرم (ص) نام گذاری این آیه به 'آیة‌الکرسی'، در زمان خود آن حضرت بوده است. در ~تفسیر عیاشی~ از امام صادق (ع) نقل شده است که ابوذر از پیامبر (ص) پرسید: برترین آیاتی که بر شما نازل شده کدام است؟ فرمود: 'آیة‌الکرسی'.

برای واژه کرسی مانند واژه عرش دو معنا شده است؛ 'تخت و سریر' و 'علم و عظمت و احاطه و قدرت الهی' که اکثر مفسران معنای دوم را مناسب می‌دانند. امام صادق (ع) 'کرسی' را علم اختصاصی خداوند می‌داند که هیچ کس (حتّی انبیا) بر آن آگاهی نمی‌یابد.

بر اساس بعضی از روایات، اسم اعظم الهی در آیة‌الکرسی است.

منابع

1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 442
2. التفسیر الکبیر جلد 7 : صفحه (2-13)
3. تاریخ قرآن : صفحه 552
4. تفسیر نمونه جلد 2 : صفحه 190
5. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 2 : صفحه 342

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «آیة‌ الکرسی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

آیه 255 بقره، سیّد آیات، سیّد سوره بقره

اعم

اسامی آیات، خاتمه سوره بقره، قوارع قرآن

وابسته

ربع قرآن، فضیلت آیة الکرسی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیة‌ الکرسی به زیرصفحه آیة‌ الکرسی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 141
• الایمان و الکفر فی الکتاب و السنة جلد 1 : صفحه 250
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 442
• التفسیر الکبیر جلد 7 : صفحه (2-13)
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 2 : صفحه 342
• تاریخ قرآن : صفحه 552
• تفسیر نمونه جلد 2 : صفحه 190
• نیل الخیرات فی القراءات العشرة جلد 2 : صفحه 342