ترخیص تخییری

توضیح مفهومی

ترخیص تخییری : رخصت در ارتکاب هر یک از اطراف تکلیفِ معلوم به اجمال، مشروط به عدم مخالفت قطعیِ تکلیف

بعضی از اصولیون در بحث تکلیفِ معلوم بالاجمال، از ' ترخیص تخییری ' سخن گفته‌اند و آن در وقتی است که متعلق تکلیف، مرددّ بین دو یا چند امر باشد و از مکلّف موافقت قطعیه خواسته نشده، همان طور که مخالفت قطعیه نیز مورد رضایت مولا نیست. مقتضای جمع بین این دو مطلب آن است که مکلّف نسبت به یک طرف شبهه آزاد باشد، مشروط به این که طرف دیگر را رعایت کند. بنابراین می‌توان ' ترخیص تخییری ' را چنین تعریف کرد: آزاد گذاشتن مکلّف نسبت به هر یک از اطراف شبهه (در تکلیف معلوم به اجمال) به صورت تخییری، مشروط به این که به مخالفت قطعی تکلیف منجرّ نگردد؛ برای مثال، قطره‌ای خون در یکی از دو ظرف آب ' الف ' و ' ب ' افتاده، اما مکلّف به طور معین نمی‌داند در کدام ظرف افتاده است؛ در این صورت، مقتضای ترخیص تخییری این است که وی می‌تواند به اختیار خود از آب هر یک از دو ظرف استفاده کند، مشروط به این که از آب ظرف دیگر اجتناب ورزد.

منابع

1. بحوث فی علم الاصول جلد 5 : صفحه 193
2. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

اعم

ترخیص ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ترخیص تخییری به زیرصفحه ترخیص تخییری/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• بحوث فی علم الاصول جلد 5 : صفحه 192، 193