استصحاب در شبهه حکمی

توضیح مفهومی

استصحاب در شبهه حکمی : استصحاب یک حکم بعد از شک حاصل از فقدان نص بر بقا یا اجمال نص یا تعارض نصوص

استصحاب درشبهه حکمی، مقابل استصحاب در شبهه موضوعی می‌باشد و عبارت است از حکم به بقای حکمی که شک در بقای آن ناشی از نبودن نص یا اجمال نص بر بقای آن یا تعارض نص بر بقا با نص دیگر است، مانند: شک در بقای حکم نجاست آب متغیر، بعد از زوال تغیر آن، به خاطر عدم وجود نص بر بقای نجاست بعد از زوال تغیر، و یا مانند: شک در وجوب روزه بعد از استتار قرص خورشید و قبل از ذهاب حمره مشرقیه، به خاطر اجمال آیه « ثم اتموا الصیام الی اللیل » که مفهوم ' لیل ' در آن مردد است بین این که اول آن ' استتار قرص ' است یا ' ذهاب حمره مشرقیه '، و یا مانند: شک در بقای وجوب نماز جمعه در زمان غیبت، به سبب تعارض نصوص.

نکته اول:

در این که آیا استصحاب از قواعد فقهی است یا از مسائل اصولی، اختلاف وجود دارد؛ گروهی آن را از قواعد فقهی می‌دانند و برخی قائل به تفصیل شده و گفته‌اند: استصحاب هایی که در شبهات حکمی جاری می‌شود از مسائل اصولی است و استصحاب هایی که در شبهات موضوعی جاری می‌شود از قواعد فقهی محسوب می‌شود.

نکته دوم:

بسیاری از اصولیون هم چون مرحوم ' آخوند خراسانی (ره) ' و ' مظفر ' معتقدند اخبار حجیت استصحاب، اطلاق و عمومیت داشته، و استصحاب در شبهه حکمی و موضوعی، هر دو، را شامل می‌شود.

منابع

1. اصطلاحات الاصول : صفحه (36-37)
2. علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 351
3. اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 130
4. اصول الفقه جلد 2 : صفحه (276-277)
5. فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 308
6. کفایة الاصول : صفحه 445
7. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

اعم

اصل استصحاب ( اصول فقه )

وابسته

استصحاب در شبهه موضوعی، شبهه حکمی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه استصحاب در شبهه حکمی به زیرصفحه استصحاب در شبهه حکمی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 130
• اصطلاحات الاصول : صفحه (36-37)
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه (276-277)
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4 : صفحه 111، 118، 170، 172، 173، 175
• المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 10، 130، 131، 132، 133، 134
• المحکم فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 104
• المحکم فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 11، 66
• انوار الاصول جلد 3 : صفحه 403
• ایضاح الکفایة جلد 5 : صفحه 261
• بحوث فی علم الاصول جلد 6 : صفحه 127، 128، 145، 147، 149
• تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 334، 335
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 501
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 351
• فرائد الاصول جلد 2 : صفحه 546، 556
• فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 307، 308، 310
• کفایة الاصول : صفحه 445
• مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 37، 47، 48، 136، 232، 233، 237
• منتقی الاصول جلد 6 : صفحه 72، 74
• منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 7 : صفحه 43