تفاوت میان نسخه‌های «آیات نعم الهی»
از دانشنامه علوم اسلامی
جز (۱ نسخه واردشده) |
|
(بدون تفاوت)
| |
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۵:۲۸
توضیح مفهومی
آیات نعم الهی : آیات بیانگر نعمتهای ظاهری و باطنی خداوند
آیات بیانگر نعمتهای ظاهری و باطنی را 'آیات نِعَم الهی' نامیده‌اند. حالت خوب و بهره‌ها و برخورداری‌ها و آن چه مایه خوبی و خوشی انسان است، نعمت نام دارد. از این رو مال و ثروت، تن درستی و سلامتی، عقل و شعور، خانه و مرکب، خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها، امنیت و آسایش، جوانی و توانایی جسمی و... نعمت به شمار می‌آید. خداوند در شمارش نعمتهای فراوان خود بر بندگان، از وفور نعمتهای ظاهر و باطن یاد می‌کند و می‌فرماید: «وَ أَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَة»؛ «خداوند، نعمتهای خود را، چه آشکار و چه پنهان بر شما سرشار ساخت» (لقمان// 20) . پیامبر خدا (ص) در حدیثی به ابن عباس فرمود: نعمتِ آشکار خدا، اسلام است و این خلقتِ تام و آراسته‌ای که داری و رزقی که به تو عطا کرده است، اما نعمت باطنی آن است که بدی‌های عمل تو را بر مردم پوشانده و تو را رسوا نساخته است. امام باقر (ع) در حدیثی دیگر فرموده است: نعمت آشکار، پیامبر خدا و دین او و معرفت پروردگار و توحید است، اما نعمت نهان، ولایت و دوستی ما اهل بیت است.
مفسران نیز در تقسیر نعمت ظاهری از: «اعضای ظاهر بدن»، «زیبایی صورت و قامت راست و سلامت اعضاء»، «اموری که برای هیچکس قابل انکار نیست همچون آفرینش و حیات و انواع روزیها» و مانند آن یاد کرده، و نعمتهای باطن را اشاره به «قلب»، «معرفت خداوند» و یا «اموری که بدون دقت و مطالعه قابل درک نیست، مانند بسیاری از قدرتهای روحی و غرائز سازنده» دانستهاند.
قرآن کریم در سوره‌های دخان، صافات، محمد (ص) ، الرحمن، واقعه و انسان به انواع مختلف نعمتهای مادی این جهان اشاره فرموده و در آیات: 110 سوره کهف، 72 سوره توبه، 46 سوره حجر، 55 سوره دخان و 43 سوره اعراف به برخی از نعمتهای معنوی پرداخته است.
منابع
- قاموس القرآن الکریم (المدخل) جلد 2 : صفحه (2247-2248)
- المفردات فی غریب القرآن : صفحه 520
- قاموس قرآن جلد 7 : صفحه (84-85)
- منشور جاوید قرآن جلد 3 : صفحه (165-172)
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 16 : صفحه 229
- مجمع البیان فی تفسیر القران جلد 8 : صفحه 501
- الذریعة الی اصول الشریعة جلد 2 : صفحه (165-166)
- تفسیر نمونه جلد 17 : صفحه (64-65)
اصطلاح‌نامه
اعم
منابع
- التمهید فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 181، 233، 369
- الذریعة الی اصول الشریعة جلد 2 : صفحه (165-166)
- المفردات فی غریب القرآن : صفحه 520
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 16 : صفحه 229
- تصنیف آیات القرآن الکریم جلد 3 : صفحه (429-476)
- تفسیر نمونه جلد 17 : صفحه (64-65)
- قاموس القرآن الکریم (المدخل) جلد 2 : صفحه (2247-2248)
- قاموس قرآن جلد 7 : صفحه (84-85)
- مجمع البیان فی تفسیر القران جلد 8 : صفحه 501
- منشور جاوید قرآن جلد 3 : صفحه (165-172)