آیه تطهیر ( علوم قرآنی)

توضیح مفهومی

آیه تطهیر ( علوم قرآنی ) : آیه 33 سوره احزاب، در باره پاک بودن اهل‌بیت پیامبر (ص) از هر نوع پلیدی

به آیه 33 سوره احزاب 'آیه تطهیر' می‌گویند: «… إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا»؛ «خدا فقط می‏خواهد آلودگی را از شما خاندان (پیامبر) بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند».

'تطهیر' در لغت، به معنای پاک کردن، و در این آیه به معنای پاک‌گردانیدن از پلیدی شرک و گناه است. تعبیر به 'إِنَّمَا' که معمولاً برای حصر می‌آید، دلیل بر این است که این موهبت ویژه خاندان پیامبر (ص) است. جمله 'یرید' اشاره به اراده تکوینی است، وگرنه، اراده تشریعی خداوند به لزوم پاکی، به خاندان پیامبر (ص) اختصاص ندارد، و همه مردم بدون استثنا به حکم شرع، موظفند از هر گونه گناه و پلیدی پاک باشند.

واژه 'رجس' به معنای چیز ناپاک است؛ خواه ناپاک از نظر طبع آدمی باشد یا به حکم عقل یا شرع و یا همه این‌ها.

مقصود از اهل‌بیت در این آیه، به اجماع علمای شیعه و اکثر علمای اهل‌سنّت، پیامبر (ص) ، علی بن ابی‌طالب (ع) ، فاطمه (س) ، حسن (ع) و حسین (ع) است. طبری در این باره می‌نویسد: مراد خداوند، خاندان محمد (ص) است. و از رسول‌الله (ص) روایت شده است که فرمود: این آیه درباره پنج تن نازل شده است: من، علی، حسن، حسین و فاطمه.

اقوال دیگری نیز مطرح شده است؛ مانند این که مقصود، خویشاوندان پیامبر (ص) مانند آل علی (ع) ، آل عقیل و آل جعفر است؛ و یا این که مقصود، زنان پیامبر (ص) است.

در جواب این قول گفته‌اند: اگر مراد از اهل‌بیت، زنان پیامبر (ص) بود، باید 'عنکنّ و یطهرکنّ' به‌کار می‌برد؛ و حال آن که 'یطهرکم' آمده است که به مردان اطلاق می‌شود و رسول ‌خدا (ص) ، علی (ع) ، حسن (ع) و حسین (ع) جزو آنان بوده‌اند. در این باره احادیث بی‌شماری از صحابه و تابعین در کتاب‌های اهل‌ سنت وجود دارد؛ مانند: ~جامع‌البیان~، ج 5 ص 7 - 22، ~الجامع لاحکام القرآن~، ج14، ص182، ~تفسیر ابن‌کثیر~، ج3، ص492، ~بحر المحیط~، ج 7، ص 228، ~مسند احمد بن حنبل~، ج 4، ص 107 و ج6 ص292و 298.

منابع

1. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 16 : صفحه 309
2. پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه (69-70)
3. تفسیر نمونه جلد 17 : صفحه 292
4. التفسیر الکبیر جلد 25 : صفحه 209

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «آیه تطهیر ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

آیه 033 احزاب، آیه عصمت

اعم

اسامی آیات، سوره احزاب ( علوم قرآنی )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه تطهیر ( علوم قرآنی) به زیرصفحه آیه تطهیر ( علوم قرآنی)/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اسباب النزول : صفحه 239
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 277
• الایمان و الکفر فی الکتاب و السنة جلد 1 : صفحه 247
• التفسیر الکبیر جلد 25 : صفحه 209
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 16 : صفحه 309
• تفسیر نمونه جلد 17 : صفحه 292
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 9 : صفحه 201
• نیل الخیرات فی القراءات العشرة جلد 16 : صفحه 309
• پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه (69-70)