آخر ما نُسِخ

توضیح مفهومی

آخر ما نُسِخ : آخرین حکم شرعی منسوخ در اسلام

مؤلف ~بصائر ذوی التمییز~ ضمن بحث نَسخ قرآن به بیان احکامی پرداخته‌ که ابتدا تشریع و سپس نسخ شده‌اند. احکام منسوخ به ترتیب زمانی بنا به نوشته وی به این صورت است:

1. نماز، که تعداد آن از پنجاه به پنج تبدیل شد؛ 2. تغییر قبله از بیت‌المقدس به کعبه با آیه 144 سوره بقره؛ 3و4. روزه روز عاشورا و سه روز از هر ماه، که به جای آن‌ها روزه ماه رمضان واجب شد؛ 5. حکم زکات، که ابتدا اموال زائد بر مخارج اهل و عیال، صدقه و زکات محسوب می‌شد؛ 6. اِعراض از مشرکان و درگذشتن از آن‌ها، که با آیه سیف: «... وَقَاتِلُواْ الْمُشْرِکِینَ کَآفَّةً...» (توبه //36) و سپس امر اختصاصی به قتال اهل کتاب (توبه //29) نسخ گردید؛ 7. میراث وَلاء، که با توریث ذوی‌الأرحام نسخ شد؛ 8. نسخ میراث ذوی‌الأرحام به وصیت؛ 9. نسخ وصیت به آیه مواریث (نساء// 11) ؛ 10. نسخ جواز حضور مشرکان در حرم به آیه 28 سوره توبه؛ 11. نسخ پیمان میان رسول‌الله (ص) و مشرکان به آیه نخست سوره توبه.

بنابراین، آخرین منسوخ، همان پیمان میان پیامبر (ص) و مشرکان است.

منابع

1. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 125

اصطلاح‌نامه

وابسته

اول ما نسخ، نسخ قرآن (علوم قرآنی)

منابع

• بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 125