تفاوت میان نسخه‌های «بیمه ( فقه )»
از دانشنامه علوم اسلامی
جز (۱ نسخه واردشده) |
|
(بدون تفاوت)
| |
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۷:۴۵
توضیح مفهومی
بیمه
بیمه ) تأمین(: نوعی پیمان و قرارداد.
بیمه، نوعی تعهّد و پیمان میان دو شخص حقیقی یا حقوقی است که به موجب آن یک طرف متعهّد میگردد در ازای پرداخت مبلغی از سوی طرف دیگر، درصورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او یا بخشی از آن را جبران نماید. متعهّد را »بیمه گر«، طرف تعهّد را »بیمه گذار« و وجه پرداختی از سوی طرف تعهّد به متعهّد را »حقّ بیمه« یا »وجه بیمه« گویند.
عنوان بیمه از عناوین جدید است که به فقه راه یافته و ضمن مسائل مستحدثه از آن بحث شده است.
ماهیّت بیمه: بیمه از عقود و قراردادهای عقلایی است که در موضوعات مختلف کاربرد دارد؛ لیکن در اینکه عقدی مستقل است و چنانچه تحت هیچ یک از عناوین معهود همچون: صلح، ضمان و
هبه مشروط داخل نشود، محکوم به صحّت میباشد، یا تنها درصورتی حکم به مشروعیت آن میشود که مندرج در یکی از عناوین معهود باشد، اختلاف است.
منشأ اختلاف یادشده این است که آیا تنها معاملاتی محکوم به صحّت هستند که در عصر شارع) زمان نزول وحی (متعارف و رایج بودهاند، مانند بیع، اجاره و صلح و یا هر معاملهای که در هر زمان بین عقلا رواج یابد به شرط برخورداری از شرایط کلّی صحّت، صحیح است، هرچند تحت هیچ یک از عناوین معهود در عصر شارع مندرج نباشد؟ 1
بنابر قول نخست، قرار داد بیمه تنها درصورتی صحیح است که با یکی از عناوین معاملات مانند صلح، ضمان و هبه مشروط انطباق داشته باشد؛ 2 لیکن بنابر قول دوم، عقدی مستقل است و حکم خاصّ خود را دارد. 3
انواع بیمه: بیمه دارای انواع بسیاری است از قبیل بیمه عمر، بیمه بهداشت و درمان، بیمه حوادث، بیمه بیکاری و بیمه شخص ثالث. در احکام، تفاوتی میان انواع بیمه نیست. 4
ارکان بیمه: ارکان بیمه عبارتند از: 1. ایجاب از ناحیه بیمهگذار و قبول از ناحیه بیمه‌گر. عکس آن نیز صحیح است. 2. مورد بیمه از جان و مال. 3. وجه بیمه. 5
شرایط: در عقد بیمه دو نوع شرط دخیل است؛ شرایط عام و شرایط خاص. منظور از شرایط عام، اموری است که در همه عقدها دخیل است، مانند بلوغ، عقل، محجور نبودن) ر حجر (، اختیار و قصد داشتن که در متعاقدان معتبر است. منظور از شرایط خاص، امور معتبر در عقد بیمه است که عبارتند از:
1. تعیین مورد بیمه که شخص است یا مال یا بیماری و مانند آن.
2. تعیین دو طرف عقد که شخصیت حقیقی است یا حقوقی.
3. تعیین وجه بیمه.
4. تعیین نوع خطری که درصورت بروز، موجب خسارت میگردد از قبیل آتش سوزی، غرق شدن، دزدی، بیماری و مرگ.
5. تعیین چگونگی باز پرداخت وجه بیمه توسط بیمهگذار درصورتی که به صورت اقساطی باشد.
6. تعیین مدّت بیمه) آغاز و انجام آن (. 6
لزوم یا جواز عقد بیمه: عقد بیمه بنابر قول به مستقل بودن آن، لازم است) ر عقد (و هیچکدام از دو طرف بدون رضایت دیگری حقّ برهم زدن آن را ندارد مگر آنکه حقّ فسخ برای یکی از آن دو، یا هر دو برای مدّتی معیّن در ضمن عقد شرط شده باشد7 و بنابر قول به عدم استقلال آن، اگر منطبق بر یکی از عناوین عقود لازم - مانند هبه مشروط و صلح - باشد، لازم است8 و چنانچه به صورت جعاله) ر جعاله (باشد، جایز است و هر یک از دو طرف میتوانند، هر زمان که بخواهند عقد را فسخ کنند. 9
) ر بیمه متقابل (
1. کتاب البیع) امام خمینی (425 /3؛ فقه الإمام جعفر الصادق 19 - 17 /3؛ فصلنامه فقه اهل بیت، شماره 2 87 - 86 /8. سؤال و جواب) یزدی (/ 189 - 188؛ توضیح المسائل) گلپایگانی (/ 489؛ منهاج الصالحین) خوئی (3 118 /2. تحریر الوسیلة 609 /2؛ توضیحالمسائل) اراکی (/ 555؛ کلمةالتقوی 447 /4؛ مهذب الاحکام 4 223 - 221 /18. تحریر الوسیلة 609 /2؛ منهاج الصالحین) خوئی (5 420 /1. منهاج الصالحین) خوئی (421 /1؛ تحریر الوسیلة 6 608 /2. تحریر الوسیلة 609 /2؛ منهاج الصالحین) خوئی (7 421 /1. تحریر الوسیلة 610 - 609 /2؛ منهاج الصالحین) سیستانی (8 450 /1. منهاج الصالحین) خوئی (421 /1؛ توضیح المسائل) گلپایگانی (/ 9 489. مهذب الاحکام 229 - 222 /18.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 213
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «بیمه ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- بیمه سرمایه گذاری، بیمه ضمن عقود
- به لحاظ اجبار قانون:
- بیمه اجباری، بیمه اختیاری
- به لحاظ اعمال:
- بیمه اعمال محترم، بیمه تجاری
- به لحاظ بیمه گر:
- بیمه خود، بیمه غیر
- به لحاظ تعدد بیمه:
- بیمه تکمیلی، بیمه چندگانه
- به لحاظ تعدد بیمه شده:
- بیمه تبادلی، بیمه فردی، بیمه گروهی
- به لحاظ تعدد بیمه گر:
- بیمگان، بیمه اتکایی، بیمه شراکتی، بیمه فراهم
- به لحاظ تعهد:
- بیمه تمام خطر، بیمه خسارت، بیمه کم
- به لحاظ تکرار:
- بیمه مکرر، بیمه واحد
- به لحاظ داشتن طرف:
- بیمه متقابل، بیمه یک طرفه
- به لحاظ عمومیت منفعت:
- بیمه اجتماعی، بیمه خصوصی
- به لحاظ عوض:
- بیمه مجانی، بیمه معوض
- به لحاظ قصد:
- بیمه اکراهی، بیمه هازل
- به لحاظ محجوریت:
- بیمه کودک، بیمه مجنون، بیمه محجور علیه
- به لحاظ مکان مورد بیمه:
- بیمه دریایی، بیمه زمینی، بیمه هوایی
- به لحاظ نوع:
- بیمه اعتبار، بیمه مستقیم
- به لحاظ نوع صیغه:
- بیمه به صیغه اجاره، بیمه به صیغه جعاله، بیمه به صیغه صلح، بیمه به صیغه ضمان، بیمه به صیغه هبه
وابسته
- اثر بیمه، احکام بیمه، ارکان بیمه، ایجاب و قبول بیمه، بیمه نامه ( فقه )، خمس خسارات دریافتی بیمه، خمس مال بیمه، ریسک بیمه، شرایط بیمه، قبول بیمه، متعاقدان بیمه، مدت بیمه
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه بیمه ( فقه ) به زیرصفحه بیمه ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==????&BookNum=43&BookName=????? ????? ??????? Index.aspx?TabID=0604&SectionNum=1476&ChapterNum=509&ChapterName=????? ????&BookNum=43&BookName=????? ????? ???????- ?????&CompileNum=21&CompileName=?? ????? ???magshow.php?kind=152
- الفقه جلد 83 : صفحه 233
- المسائل المستحدثة : صفحه 67
- بیمه درحقوق اسلام : صفحه 68، 139
- تحریرالوسیله جلد 2 : صفحه 608
- ترجمه تحریرالوسیله جلد 4 : صفحه 447
- جامع المسائل استفتائات جلد 2 : صفحه 292
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 213
- فقه البنوک و الحقوق الجدیدة : صفحه 224
- فقه الموضوعات الحدیثة : صفحه 178
- مسأله ربابه ضمیمه بیمه : صفحه 297
- مصطلحات الفقه : صفحه 121