دلالت نهی تحریمی بر فساد

توضیح مفهومی

دلالت نهی تحریمی بر فساد : بحث از دلالت یا عدم دلالت نهی تحریمی بر فساد متعلق آن

دلالت نهی تحریمی بر فساد، مقابل دلالت نهی تنزیهی بر فساد می‌باشد و منظور از آن، این است که اگر عبادت یا معامله‌ای متعلق نهی تحریمی واقع شود، آیا این نهی بر فساد دلالت می‌کند یا نه؛ برای مثال، اگر شارع بگوید: ' لاتصلّ فی الدار المغصوبة ' یا ' لاتبع بیع الربا '، آیا نهی از نماز در خانه غصبی و معامله ربوی بر فساد منهی عنه دلالت می‌کند یا نه.

قبل از بیان پاسخ، لازم است دانسته شود که نهی تحریمی ـ نهیی که بر منع اکید و الزامی از انجام فعل، دلالت می‌کند ـ یا نفسی است و یا غیری؛ بنابراین به سؤال بالا باید در هر یک از این دو قلمرو پاسخ داد. درباره دلالت نهی تحریمی غیری بر فساد اختلاف است و بیشتر اصولیون همانند مرحوم ' میرزای قمی ' و ' میرزای نایینی ' به عدم دلالت آن بر فساد اعتقاد دارند، امّا برخی دیگر همچون مرحوم ' مظفر ' معتقدند نهی غیری بر فساد دلالت می‌کند.

اما درباره دلالت نهی تحریمی نفسی بر فساد عبادت، قریب به اتفاق اصولیون به فساد عبادت معتقدند، و درباره دلالت نهی تحریمی نفسی بر فساد معامله اختلاف است؛ به این بیان که اگر نهی به ذات سبب تعلق بگیرد ـ مانند نهی از بیع هنگام نماز جمعه ـ مشهور اصولی‌ها معتقدند مقتضی فساد نیست و اگر به ذات مسبب تعلق بگیرد ـ مثل نهی از بیع قرآن به کافر ـ عده‌ای از اصولی‌ها آن را مقتضی فساد می‌شمارند، اما برخی دیگر هم چون مرحوم ' مظفر ' معتقدند نهی متعلق به ذات مسبب هم، مقتضی فساد نیست.

ولی اگر نهی به تسبب در معامله ـ ایجاد معامله مقید به سبب و وسیله‌ای خاص ـ تعلق گیرد، مانند: ' لاتتملک شیئا بالرّبا ' که نهی، به تملکِ از راه ربا تعلق گرفته است نه به اصل تملک، و یا به نتیجه معامله تعلق گیرد، مانند: ' لاتأکل ثمن الخمر ' که نهی به ثمن تعلق گرفته که نتیجه عقد است، در این دو قسم، بر فساد معامله دلالت می‌کند.

منابع

1. اصول الفقه جلد 1 : صفحه (326-404)
2. اصول الفقه جلد 1 : صفحه (322-281)
3. کفایة الاصول : صفحه 218
4. انوار الاصول جلد 1 : صفحه 603
5. شرح اصول فقه جلد 2 : صفحه 327
6. شرح اصول فقه جلد 2 : صفحه 324
7. الموجز فی اصول الفقه جلد 1,2 : صفحه (133-138)
8. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «دلالت نهی تحریمی بر فساد» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اقتضای نهی تحریمی بر فساد

اعم

دلالت نهی بر فساد

وابسته

دلالت نهی تنزیهی بر فساد

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه دلالت نهی تحریمی بر فساد به زیرصفحه دلالت نهی تحریمی بر فساد/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصطلاحات الاصول : صفحه 274
• اصول الفقه جلد 1 : صفحه (281-322)، (322-281)، 324، (326-404)، (404-326)
• المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 289، 314
• المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 420
• الموجز فی اصول الفقه جلد 1,2 : صفحه (133-138)
• انوار الاصول جلد 1 : صفحه 603
• تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 447
• تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 414
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 284، 286
• شرح اصول فقه جلد 2 : صفحه 324، 327
• فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 461
• کفایة الاصول : صفحه 218
• نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 453، 455