نمایش مبدأ برای دلالت نهی بر فساد معامله

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

'''دلالت نهی بر فساد معامله''' : بحث از فساد یا عدم فساد معامله منهیٌّ عنه

دلالت نهی بر فساد معامله، مقابل دلالت نهی بر فساد عبادت می‌باشد و منظور از آن، این است که اگر نهی به معامله‌ای تعلق گرفت ـ و مکلف، آن منهی عنه را انجام داد ـ آیا موجب فساد آن می‌شود یا نه؛ برای مثال، آیا نهی در ' لاتبع وقت الندا ' یا ' لا تبع بیع الربا ' بر فساد بیع هنگام نماز جمعه و بیع ربوی دلالت می‌کند یا نه.

نهی از معامله بر دو قسم است: ارشادی؛ مولوی.

نهی ارشادی، به یقین بر فساد دلالت می‌کند، البته نه به این دلیل که ' نهی بما هو نهی ' بر فساد دلالت می‌کند، بلکه به این سبب که این نهی، ارشاد به عدم وجود شرط معامله یا وجود مانع است، و معامله، به سبب فقدان یکی از شروط یا اجزایش و یا وجود مانعی بر سر راه صحت آن، فاسد می‌گردد؛ بنابر این، نهی ارشادی از بحث خارج است.

درباره نهی مولوی اختلاف است:

1. عده‌ای از اصولی‌ها همچون ' ابوحنیفه ' و ' شیبانی ' معتقدند نهی در معاملات، بر صحت دلالت می‌کند <ref>محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_5.htm#30 30]</ref> .

2. برخی دیگر بر این باورند که نهی در معامله بر فساد دلالت می‌کند <ref>محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_5.htm#30 30]</ref> .

3. برخی از اصولی‌ها در معاملات از دو لحاظ تفصیل داده‌اند:

أ: مشهور هم چون مرحوم ' آخوند خراسانی ' میان تعلق نهی به مسبب یا تسبیب ـ مثل تعلق نهی به تملک در بیع عبد مسلمان به کافر ـ و تعلق آن به سبب ـ مثل تعلق نهی به بعت و اشتریت که سبب ایجاد بیع می‌باشد ـ تفصیل داده و گفته‌اند: در صورت نخست، بر صحت و در صورت دوم، بر عدم صحت دلالت می‌کند <ref>کفایة الاصول : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1187/index.htm#225 (225-226)]</ref> .

ب: عده‌ای دیگر هم چون مرحوم ' محقق نائینی ' میان تعلق نهی به سبب و مسبب تفصیل داده و گفته‌اند: اگر نهی به مسبب تعلق گرفت ـ مثل تعلق نهی به تملیک یا تملک در بیع قرآن به کافر ـ بر فساد دلالت می‌کند و اگر به سبب تعلق گرفت ـ مثل تعلق نهی به بعت و اشتریت ـ بر فساد دلالت نمی‌کند <ref>اجود التقریرات جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1157/1157_1.htm#403 (403-404)]</ref> . البته این تفصیل مربوط به نهی نفسی است، اما اگر نهی غیری باشد و برای بیان مانعیت صادر شده باشد مطلقا بر فساد دلالت می‌کند، چه به سبب تعلق گرفته باشد و چه به مسبب.

4. مرحوم شیخ ' عبدالکریم حائری ' معتقد است نهی متعلق به عقود و ایقاعات، اگر به لحاظ آثار آنها باشد، بر صحت دلالت می‌کند <ref>درر الفوائد جلد 2,1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1195/1195_2,1.htm#189 189]</ref> .

5. اگر نهی به تسبب معامله ـ ایجاد معامله مقید به سبب و یا وسیله‌ای خاص، مثل نهی از تملک از راه معامله ربوی ـ یا به نتیجه آن ـ مثل نهی از تصرف در ثمن و مثمن ـ تعلق گیرد، در این دو صورت، بر فساد معامله دلالت می‌کند <ref>انوار الاصول جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#618 (618-623)]</ref>.
{{پانوشت}}
=== منابع ===
#مقالات اصولی : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1175/index.htm#125 125]
#معارج الاصول : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/854/index.htm#77 77]
#المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_2.htm#427 (427-471)]
#اصول الفقه جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_1.htm#325 (325-326)]
#سیری کامل در اصول فقه جلد 7 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_7.htm#271 (271-317)]
#الموجز فی اصول الفقه جلد 2,1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5757/5757_2,1.htm#136 (136-143)]
#[http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/12733 فرهنگ نامه اصول فقه]
== اصطلاح‌نامه ==
=== اعم ===
:[[اعم::دلالت نهی بر فساد]]
=== اخص ===
:[[اخص::دلالت نهی مسببی برفساد معامله]]، [[اخص::دلالت نهی مولوی بر فساد معامله]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::اصالت فساد معاملات منهی]]، [[وابسته::دلالت نهی بر فساد عبادت]]، [[وابسته::معامله ( اعم )]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::اجود التقریرات جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1157/1157_1.htm#385 385]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1157/1157_1.htm#386 386]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1157/1157_1.htm#403 (403-404)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1157/1157_1.htm#408 408]
*[[منبع::اصطلاحات الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/888/index.htm#274 274]
*[[منبع::اصول الاستنباط]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1163/index.htm#115 115]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1163/index.htm#116 116]
*[[منبع::اصول الفقه جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_1.htm#319 319]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_1.htm#325 (325-326)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_1.htm#326 326]
*[[منبع::اصول الفقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/index.htm#325 (325-326)]
*[[منبع::الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1174/1174_1.htm#407 407]
*[[منبع::الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1173/1173_2.htm#487 487]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1173/1173_2.htm#488 488]
*[[منبع::الفوائد الحائریة]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1167/index.htm#163 163]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1167/index.htm#173 173]
*[[منبع::المحصول فی علم اصول الفقه جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_2.htm#295 295]
*[[منبع::المحصول فی علم الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1179/1179_2.htm#318 318]
*[[منبع::المحکم فی اصول الفقه جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_2.htm#417 417]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_2.htm#424 424]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_2.htm#427 (427-471)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_2.htm#429 429]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_2.htm#430 430]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/882/882_2.htm#432 432]
*[[منبع::المعالم الجدیدة للاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/874/index.htm#151 151]
*[[منبع::الموجز فی اصول الفقه جلد 2,1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5757/5757_2,1.htm#136 (136-143)]
*[[منبع::الموجز فی اصول الفقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5757/index.htm#1 1]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5757/index.htm#2(136 2(136-143)]
*[[منبع::الوافیة فی اصول الفقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1161/index.htm#103 103]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1161/index.htm#107 107]
*[[منبع::انوار الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#618 (618-623)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#622 622]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#623 623]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#625 625]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#626 626]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#629 629]
*[[منبع::بحوث فی الاصول جلد -1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1191/1191_-1.htm#38 38]
*[[منبع::بحوث فی علم الاصول جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1185/1185_3.htm#125 125]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1185/1185_3.htm#132 132]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1185/1185_3.htm#133 133]
*[[منبع::تسدید الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/887/887_1.htm#447 447]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/887/887_1.htm#448 448]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/887/887_1.htm#459 459]
*[[منبع::تهذیب الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1153/1153_1.htm#410 410]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1153/1153_1.htm#416 416]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1153/1153_1.htm#418 418]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1153/1153_1.htm#421 421]
*[[منبع::حقایق الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/871/871_1.htm#435 435]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/871/871_1.htm#439 439]
*[[منبع::درر الفوائد جلد 1,2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1195/1195_1,2.htm#189 189]
*[[منبع::درر الفوائد جلد 2,1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1195/1195_2,1.htm#189 189]
*[[منبع::درر الفوائد]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1195/index.htm#189 189]
*[[منبع::دروس فی علم الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1155/1155_2.htm#286 286]
*[[منبع::سیری کامل در اصول فقه جلد 7]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_7.htm#271 (271-317)]
*[[منبع::علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#135 135]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#136 136]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#137 137]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#139 139]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2171/index.htm#140 140]
*[[منبع::فوائد الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_2.htm#454 454]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_2.htm#456 456]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_2.htm#473 473]
*[[منبع::کفایة الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1187/index.htm#225 (225-226)]
*[[منبع::محاضرات فی اصول الفقه جلد 5]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_5.htm#30 30]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_5.htm#31 31]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_5.htm#36 36]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_5.htm#39 39]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_5.htm#45 45]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_5.htm#46 46]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_5.htm#48 48]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_5.htm#50 50]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_5.htm#52 52]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_5.htm#53 53]
*[[منبع::معارج الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/854/index.htm#77 77]
*[[منبع::مقالات اصولی]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1175/index.htm#125 125]
*[[منبع::مقالات الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/864/864_1.htm#389 389]
*[[منبع::منتقی الاصول جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_3.htm#197 197]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_3.htm#200 200]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_3.htm#201 201]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_3.htm#202 202]
*[[منبع::نهایة الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1226/index.htm#285 285]
*[[منبع::نهایة الافکار جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_1.htm#451 451]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_1.htm#459 459]
[[رده:دلالت نهی بر فساد معامله]]
[[کد::68476| ]]