نمایش مبدأ برای دایره هندی

== توضیح مفهومی ==

دایره هندی

دایره هندی: صفحه شاخص جهت تعیین وقت و ساعت.

برای رسم دایره هندی در زمین مسطّح و صاف، دایره‏ای رسم می‏گردد، سپس شاخصی نوک تیز به مقدار تقریبی یک چهارم قطر دایره به صورت عمود در مرکز دایره نصب می‏شود. با طلوع آفتاب، سایه شاخص در دو نوبت علامت گذاری می‏شود: یکی پس از طلوع آفتاب، زمان ورود نوک سایه شاخص در دایره و دیگری پس از زوال، هنگام خروج سایه از دایره. آنگاه بین دو علامت خطی مستقیم کشیده و سپس نصف می‏شود و در مرحله آخر، بین نقطه وسط خط و مرکز دایره خطی رسم می‏گردد که از آن به خطّ نصف النهار تعبیر می‏شود. 1 این عنوان به مناسبت در باب صلات به کار رفته است.

وقت نماز ظهر هنگام زوال خورشید و گذشتن آن از خط نصف النهار است. از جمله راههای تشخیص آن، دایره هندی است که با میل پیدا کردن سایه شاخص از روی خط نصف النهارِ دایره هندی به سمت مشرق، زوال تحقق می‏یابد و وقت نماز ظهر است. 2 البته در علامت بودن این دایره برای زوال در همه زمانها اشکال شده است. ضمن آنکه این ادعا که شاخص در همه مکانها به اندازه یک چهارم قطر دایره است، صحیح نیست؛ زیرا شاخص در مکانهای با عرض 42 درجه و دو دقیقه به عنوان مثال باید کمتر از یک چهارم باشد؛ 3 از این رو، گفته‏اند: اندازه شاخص باید به گونه‏ای باشد که سایه آن قبل از زوال وارد دایره شود. 4 برخی نیز گفته‏اند: احتیاط آن است که علامت منصوص در

تشخیص زوال مراعات شود؛ هرچند بعد از میل خورشید از خطّ نصف النهار باشد. 5

1. جواهر الکلام 103 - 102 /7؛ الحدائق الناضرة 2 163 - 162 /6. جواهر الکلام 103 /7؛ الحدائق الناضرة 3 162 /6. الحبل المتین/ 4 138 - 137. التنقیح) الصلاة (5 238 /1. جواهر الکلام 103 /7.
=== منابع ===
#فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_3.htm#580 580]
== اصطلاح‌نامه ==
=== اعم ===
:[[اعم::آلات شناخت قبله]]، [[اعم::دایره ( خط منحنی )]]
== منابع ==
*[[منبع::الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/69/69_1.htm#504 504]
*[[منبع::جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/66/66_2.htm#13 13]
*[[منبع::جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/105/105_4.htm#383 383]
*[[منبع::فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_3.htm#580 580]
*[[منبع::مهذب الاحکام جلد 5]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_5.htm#63 63]
[[رده:دایره هندی]]
[[کد::207742| ]]