نمایش مبدأ برای حد ترخص

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

حدّ ترخّص

حدّ تَرَخُّص: مکان مشروعیّت یافتن تقصیر در نماز برای مسافر.

حدّ ترخّص در اصطلاح فقه به مکانی اطلاق می‏شود که مسافر با رسیدن به آن جا دیوار خانه‏های شهر را نبیند و اذان را نشنود. از این عنوان در باب صلات سخن گفته‏اند.

از شرایط مشروعیّت یافتن تقصیر نماز و افطار روزه برای مسافر، رسیدن او به حدّ ترخّص است؛ چنان که هنگام بازگشت از سفر، حدّ ترخّص، نقطه پایان مشروعیّت قصر نماز خواهد بود. 1

در اینکه معتبر در حدّ ترخّص، تحقق یکی از دو ملاک یاد شده) ندیدن دیوار خانه‏های شهر و نشنیدن اذان (است، یا هر دو باهم، و یا نشنیدن صدای مؤذّن به تنهایی و یا ندیدن دیوار خانه‏های شهر به تنهایی، اختلاف است. قول اوّل به مشهور متقدمان و قول دوم به مشهور متأخران منسوب است. 2

اختلاف موجود در حدّ ترخّص هم، زمان رفتن شخص به سفر را شامل می‏شود و هم زمان بازگشت او از سفر را؛ لیکن برخی از کسانی که تحقق هر دو امر را معتبر دانسته‏اند، بین رفتن به سفر و بازگشت از آن به وطن تفصیل داده و در صورت نخست حدّ ترخّص را عبارت از تحقق هر دو امر فوق دانسته و در فرض دوم قائل به وجوب قصر نماز برای مسافر تا رسیدن به خانه خود شده‏اند؛ چنان که برخی از کسانی که قائل به کفایت یکی از دو امر یاد شده، در تحقق حدّ ترخّص در رفتن به سفر شده‏اند، هنگام بازگشت، تقصیر نماز را تا حدّ شنیدن صدای مؤذّن واجب می‏دانند. 3

در اینکه حدّ ترخّص در شهرهای بسیار بزرگ) ر بلاد کبیره (همانند حدّ ترخّص در شهرهای متوسط و کوچک است یا اینکه حدّ ترخّص در آنها عبارت است از ندیدن دیوار آخرین خانه‏های محلّه‏ای که در آن سکونت دارد و نشنیدن اذان آن، اختلاف است. بنابر قول دوم، مبدأ مسافت در بلاد کبیره آخر محلّه است نه آخر شهر. 4

1. العروة الوثقی 2 461 - 460 /3. الحدائق الناضرة 408 - 405 /11؛ جواهر الکلام 3 294 - 285 /14. الحدائق الناضرة 415 - 411 /11؛ جواهر الکلام 4 303 - 299 /14. مستندالشیعة 296 /8؛ العروة الوثقی 463 /3.
=== منابع ===
#فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_3.htm#245 245]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''حد ترخص'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::خطه البلد]]
=== اعم ===
:[[اعم::احکام سفر]]، [[اعم::مقدار ( فقه )]]
=== اخص ===
:'''به لحاظ بلد:'''
:[[اخص::حد ترخص بلاد کبیره]]، [[اخص::حد ترخص بلاد متوسط]]
:'''به لحاظ مقیم و مسافر:'''
:[[اخص::حد ترخص محل اقامت]]، [[اخص::حد ترخص مکان بعد سی روز]]، [[اخص::حد ترخص وطن]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::افطار قبل از حد ترخص]]، [[وابسته::برگشت به حد ترخص]]، [[وابسته::رسیدن به حد ترخص]]، [[وابسته::شک در حد ترخص]]، [[وابسته::عدم خروج از حد ترخص]]، [[وابسته::قصد مسافت]]، [[وابسته::مبدأ مسافت]]، [[وابسته::مبدأ مسافت بلاد کبیره]]، [[وابسته::مکان قصر نماز]]، [[وابسته::نماز در حد ترخص]]
== منابع ==[http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook//_farsi.khamenei.ir.htm#treatise treatise-content?id=53][http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook//_wikifeqh.ir.htm#%D8%AD%D8%AF_%D8%AA%D8%B1%D8%AE%D8%B5 %D8%AD%D8%AF_%D8%AA%D8%B1%D8%AE%D8%B5][http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook//_www.leader.ir_tree.htm#index.php?catid=50 index.php?catid=50]
*[[منبع::الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/69/69_1.htm#779 779]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/69/69_1.htm#787 787][http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/226/226_1.htm# (251  (251-256 )]
*[[منبع::فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_3.htm#245 245]
*[[منبع::مستمسک العروة الوثقی جلد 8]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/147/147_8.htm#88 88]
*[[منبع::مهذب الاحکام جلد 9]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_9.htm#154 154]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6297/6297_9.htm#214 214]
[[رده:حد ترخص]]
[[کد::230384| ]]