نمایش مبدأ برای تقلید ( تبعیت )

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

تقلید

تقلید: التزام یا عمل به فتوای مجتهد/ افکندن کهنه نعلی که با آن نماز خوانده شده بر گردن قربانی.

تقلید از ریشه قِلاده) چیزی که بر گردن می‏اندازند (است. کاربرد آن در معنای نخست بدین جهت است که مقلّد مسئولیّت اعمال خود را به گردن کسی می‏اندازد که از او تقلید می‏کند. 1

در کلمات فقها برای تقلید از مجتهد چند تعریف ذکر شده است:

1. التزام قلبی بر عمل به فتوای مجتهد هرچند عملی انجام نگرفته باشد.

2. التزام توأم با عمل به فتوای مجتهد.

3. نفس عمل به فتوای مجتهد.

4. عمل مستند به فتوای مجتهد.

5. آموختن فتاوای مجتهد جهت عمل به آن.

بنابر تعریف اوّل، تقلید به صرف التزام محقّق می‏شود؛ در حالی که بر اساس تعریف دوم التزام با عمل، تحقّق بخش تقلید است. و طبق تعریف سوم، قوام تقلید، مطابقت عمل با فتوای مجتهدی است که شخص باید از او تقلید کند هرچند قصد تطبیق و استناد نداشته باشد. در مقابل، تعریف چهارم قوام تقلید را به دو چیز دانسته است: عمل و توأم بودن آن با قصد تطبیق و استناد. و بالاخره بنابر تعریف پنجم تقلید نه التزام است و نه عمل بلکه یاد گرفتن جهت عمل است. 2 از تقلید به این معنا در باب اجتهاد و تقلید سخن رفته است.

حکم: تقلید - که حقیقت آن رجوع جاهل به عالم و متخصّص می‏باشد - ضرورتی عقلایی است و در مشروعیت آن شکی نیست. از این‏رو اصل حکم تقلید، تقلیدی نمی‏باشد و این معنا را هر خردمندی به ضرورت عقلایی می‏یابد. 3

تقلید یکی از سه واجب عقلی بر هر مکلّفی است. بدین معنا که بر مکلّف واجب است یا مجتهد باشد یا مقلّد و یا محتاط. 4 بر کسی که مجتهد نیست و توان احتیاط) ر احتیاط (را نیز ندارد، تقلید متعیّن خواهد بود؛ چنان‏که غیر مجتهدِ توانمند بر احتیاط، بین تقلید و عمل به احتیاط مخیّر است.

موضوع تقلید: اصول دین) ر اصول دین (که تحصیل یقین از روی دلیل در آن واجب است، موضوع تقلید نیست؛ ولی احکام فرعی دین - جز احکامی که از ضروریات) ر ضروری (به شمار می‏رود، مانند وجوب نمازهای یومیّه و روزه ماه رمضان و نیز احکامی که مکلّف به آنها یقین دارد - موضوع تقلید است. 5

مرجع تقلید: مجتهدی که از او تقلید می‏شود باید دارای شرایط زیر باشد:

1. عقل.

2. بلوغ.

3. عدالت) ر عدالت (.

4. شیعه دوازده امامی بودن.

5. مرد بودن. برخی این شرط را لازم ندانسته‏اند.

6. حلال زاده بودن.

7. بنابر مشهور، زنده بودن) در تقلید ابتدایی نه بقای بر میّت (.

8. مجتهد مطلق بودن بنابر قول بعضی. گروهی، تقلید از مجتهد متجزّی را در آن مقدار که اجتهاد کرده جایز دانسته‏اند) ر اجتهاد (.

9. اعلم بودن. در این شرط نیز اختلافاتی وجود دارد) ر اعلم (.

10. حریص نبودن بر دنیا. برخی این شرط را در فرض عدم اضرار آن به عدالت نپذیرفته‏اند. در فرض اضرار نیز گفته‏اند: با وجود شرط عدالت نیازی به این شرط نیست.

11. آزاد بودن) برده نبودن (بنابر قولی. بسیاری از فقها این شرط را نپذیرفته‏اند. 6

احکام تقلید: بنابر قول مشهور میان اصولیان) ر اخباری (تقلید ابتدایی از مجتهد مرده جایز نیست؛ لیکن در جواز بقا بر تقلید مجتهد پس از مرگ وی اختلاف است. بسیاری آن را جایز دانسته‏اند) ر بقا بر تقلید (.

تقلید بر مجتهد حرام است. 7 عمل جاهلی که نه مبتنی بر تقلید بوده و نه بر احتیاط اگر با واقع یا فتوای مجتهدی که باید از او تقلید می‏کرد منطبق نباشد باطل است و در صورت انطباق با یکی از آن دو، در عمل غیر عبادی یعنی توصّلی) ر توصّلی (، محکوم به صحّت است و در عمل عبادی - که قصد قربت در آن شرط است) ر تعبّدی (- دو صورت دارد:

1. فرد جاهل، هنگام عمل، قاصر یا مقصّرِ غافل باشد؛ به‏گونه‏ای که قصد قربت به طور جزم از او بر آید.

2. فرد جاهل هنگام عمل، مقصّرِ ملتفت به جهل خود باشد که نتواند به طور جزم قصد قربت کند.

عمل عبادیِ انجام گرفته در صورت اوّل صحیح است ولی در فرض دوم، بنابر اعتبار جزم در نیّت، صحیح نخواهد بود هرچند مطابق با واقع باشد؛ ولی از آنجا که بسیاری، جزم در نیّت-->> ا معتبر نمی‏دانند در این صورت نیز حکم به صحّت عمل کرده‏اند. 8

تقلید به معنای دوم در باب حج آمده است.

چگونگی تقلید: تقلید بدین گونه است که حج گزار در حج قِران) ر حج قران (نعل کهنه‏ای را که در آن نماز گزارده بر گردن قربانی می‏افکند9) ر نعلین (. برخی کیفیّت آن را انداختن نعل یا نخ یا بند چرمی به گردن قربانی ذکر کرده‏اند که نشانه قربانی بودن حیوان محسوب می‏شود. 10 برخی قدما افکندن نعل یا توشه دان را به گردن قربانی تحقّق بخش تقلید دانسته‏اند.

تقلید در حجِ قران به نظر اکثر فقها واجب تخییری است؛ بدین معنا که حاجی می‏تواند به تلبیه) ر تلبیه (یا اِشعار) ر اشعار (و یا تقلید، محرم) ر احرام (شود. در صورت گزینش تلبیه برای احرام، تقلید بعد از آن مستحب است.

از حیواناتی که قربانی می‏شوند گاو و گوسفند مخصوص تقلید؛ لیکن شتر مشترک بین تقلید و اشعار است. 11

1. مجمع الفائدة 20 /12؛ کتاب الطهارة) شیخ انصاری (2 30 /1. العروة الوثقی) و حواشی () ج (3 17 - 16 /1. التنقیح) الإجتهاد و التقلید (/ 4 83. مستمسک العروة 5 6 /1. العروة الوثقی 4 /1 و 25 - 24؛ توضیح المسائل مراجع 11 /1 م 6 1. العروة الوثقی 5 /1 و 9 - 8؛ العروة الوثقی) حواشی () ج (18 - 17 /1 و 27 - 26؛ مستمسک العروة 22 /1 و 45 - 40؛ مهذب‏الاحکام 21 -18 /1 و 7 42 - 38. جواهر الکلام 37 /19؛ التنقیح) الإجتهاد و التقلید (/ 8 28. العروة الوثقی 4 /1 و 7؛ مستمسک العروة 10 /1 و 36 - 35؛ مهذب الاحکام 13 /1 و 9 33 - 32. جواهر الکلام 10 58 - 57 /18. تذکرة الفقهاء 11 257 /7. غنیةالنزوع/ 190؛ جواهر الکلام 58 - 55 /18.
== اصطلاح‌نامه ==
=== اعم ===
:[[اعم::تبعیت ( معنای لغوی )]]
=== اخص ===
:[[اخص::تقلید در ضروریات]]، [[اخص::تقلید در مبادی استنباط]]، [[اخص::تقلید در مسائل اصول فقه]]، [[اخص::تقلید در یقینیات]]
:'''به لحاظ اجتهاد تقلید شونده:'''
:[[اخص::تقلید از غیر مجتهد]]، [[اخص::تقلید از مجتهد ( فقه )]]
:'''به لحاظ اجتهاد مقلد:'''
:[[اخص::تقلید غیر مجتهد]]
:'''به لحاظ اصول وفروع:'''
:[[اخص::تقلید در اصول دین ( فقه )]]، [[اخص::تقلید در فروع دین]]
:'''به لحاظ حکم وموضوع:'''
:[[اخص::تقلید در احکام]]، [[اخص::تقلید در موضوعات]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::آیه سؤال ( فقه )]]، [[وابسته::اجتهاد ( فقه )]]، [[وابسته::اختلاف در تقلید]]، [[وابسته::افطار به تقلید]]، [[وابسته::اورع]]، [[وابسته::تبعیض در تقلید ( فقه )]]، [[وابسته::رجوع به کارشناس]]، [[وابسته::عبادات بدون تقلید]]، [[وابسته::مرجع تقلید ( فقه )]]
{{نمایه}}
== منابع ==[http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook//_www.islamicfeqh.com.htm#magshow.php?kind=221 magshow.php?kind=221][http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook//_www.leader.ir_tree.htm#index.php?catid=50 index.php?catid=50]
*[[منبع::جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/66/66_2.htm#71 71]
*[[منبع::جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 33]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/105/105_33.htm#228 228]
*[[منبع::فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_1.htm#578 578]
*[[منبع::فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/6999/6999_2.htm#580 (580-583)]
*[[منبع::مستمسک العروة الوثقی جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/147/147_1.htm#26 26]
[[رده:تقلید ( تبعیت )]]
[[کد::215253| ]]