نمایش مبدأ برای تقدیم و تاخیر

== توضیح مفهومی ==

'''تقدیم و تاخیر''' : جابه‌جا کردن یک لفظ از جایگاه طبیعی آن در کلام، از اسلوب بلاغی قرآن و از اسباب اجمال

'تقدیم و تأخیر' از اسلوب‌های معانی قرآن، و یکی از اسباب اجمال است. در قرآن‌کریم برخی الفاظ، مقدم یا مؤخر از جایگاه خویش در آیات آورده شده‌اند. این کار علاوه بر این که اصولی و کاملاً نظام‌مند است و بر اعجاز بیانی قرآن‌کریم دلالت دارد، بر زیبایی اسلوب و شیوایی تعبیر و حسن سبک نیز می‌افزاید. در باره جواز تقدیم و تأخیر میان علما اختلاف است.

در مقدم و مؤخر قرآن به دو وضعیت برمی‌خوریم:

1. به حسب ظاهر، معنای آیه مشکل است؛ اما وقتی دانستیم که از قبیل تقدیم و تأخیر است، معنای آن روشن می‌شود؛ مانند: «'''الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَنزَلَ عَلَی عَبْدِهِ الْکِتَابَ وَلَمْ یَجْعَل لَّهُ عِوَجَا ** قَیِّمًا…'''» (کهف// 1 ـ 2) که در تقدیر چنین است: «أنزل علی عبده الکتاب قیماً ولم یجعل له عوجاً».

نمونه‌های دیگری از تقدیم و تأخیر که سبب اجمال آیه شده است به این شرح است: آیه: «'''یَسْأَلُونَکَ کَأَنَّکَ حَفِیٌّ عَنْهَا'''» (اعراف//187) که در تقدیر: «یَسْأَلُونَکَ عَنْهَا کَأَنَّکَ حَفِیٌّ» است، و آیه: «'''وَلَوْلَا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّکَ لَکَانَ لِزَامًا وَأَجَلٌ مُسَمًّی'''» (طه//129) که در تقدیر: «وَلَوْ کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّکَ وَأَجَلٌ مُسَمًّی لَکَانَ لِزَامًا» است، و آیه: «'''حَتَّی تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلَّا قَوْلَ إِبْرَاهِیمَ لِأَبِیهِ'''» (ممتحنه//4) که استثنای از صدر آیه، یعنی: «'''قَدْ کَانَتْ لَکُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِی إِبْرَاهِیمَ وَالَّذِینَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ'''» است.

2. تقدیم و تأخیر باعث ابهام در فهم معنا نشده است. در این صورت، سخن از علّت تقدیم و تأخیر است که فواید مختلفی برای آن برشمرده‌اند؛ مانند: تبرک، تشریف، تعظیم، مناسبت، ترغیب و برانگیختن و….

نیز  ر.ک:[[اسباب تقدیم و تأخیر]].
=== منابع ===
#البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_3.htm#233 233]
#الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_3.htm#38 (38-47)]
#قرآن ثقل اکبر : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5376/index.htm#324 (324-329)]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''تقدیم و تاخیر'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::تاخیر ( علوم قرآنی )]]، [[بج::تقدم و تأخر ( علوم قرآنی )]]، [[بج::مقدم و مؤخر]]
=== اعم ===
:[[اعم::اسباب اجمال آیات]]، [[اعم::اسلوب معانی قرآن]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::اسباب تقدیم و تاخیر]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::آموزش علوم قرآن جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5256/5256_3.htm#59 59]
*[[منبع::الاتقان فی علوم القرآن جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_3.htm#38 (38-47)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_3.htm#40 40]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_3.htm#139 139]
*[[منبع::البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_2.htm#213 213]
*[[منبع::البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_3.htm#233 233]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_3.htm#237 237]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_3.htm#238 238]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_3.htm#277 277]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_3.htm#284 284]
*[[منبع::البرهان فی علوم القرآن جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5282/5282_3.htm#273 (273-318)]
*[[منبع::التمهید فی علوم القرآن جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5051/5051_2.htm#148 148]
*[[منبع::الجامع لاحکام القرآن جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/836/836_1.htm#59 59]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/836/836_1.htm#60 60]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/836/836_1.htm#61 61]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/836/836_1.htm#62 62]
*[[منبع::قرآن ثقل اکبر]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5376/index.htm#324 (324-329)]
[[رده:تقدیم و تاخیر]]
[[کد::44526| ]]