نمایش مبدأ برای ترقی و تدلّی

== توضیح مفهومی ==

'''ترقی و تدلّی''' : رعایت ترتیب از پایین به بالا و برعکس؛ از اسباب تقدیم و تأخیر

ترقی و تدلّی از اسباب تقدیم و تأخیرند. رعایت ترتیب از پایین به بالا (ترقی) و از بالا به پایین (تدلّی) سبب تقدیم و تأخیر می‌شود.

مثال ترقی: تقدیم «أرجل» بر «أید» در آیه: «'''أَلَهُمْ أَرْجُلٌ یَمْشُونَ بِهَا أَمْ لَهُمْ أَیْدٍ یَبْطِشُونَ بِهَا'''»؛ «آیا آنها پاهایی دارند که با آن راه بروند یا دستهایی دارند که با آن کاری انجام دهند» (اعراف// 195) .

مثال تدلّی: تقدیم «سنه» بر «نوم» در آیه: «'''لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ'''»؛ «نه خوابی سبک او را فرو می‏گیرد و نه خوابی گران» (بقره// 255) ؛ تقدیم «صغیره» بر «کبیره» در آیه: «'''لَا یُغَادِرُ صَغِیرَةً وَلَا کَبِیرَةً'''»؛ «که هیچ (کار) کوچک و بزرگی را فرو نگذاشته» (کهف// 49) و تقدیم «مسیح» بر «ملائکه» در: «'''لَّن یَسْتَنکِفَ الْمَسِیحُ أَن یَکُونَ عَبْداً لِّلّهِ وَلاَ الْمَلآئِکَةُ الْمُقَرَّبُونَ'''»؛ «مسیح از اینکه بنده خدا باشد هرگز ابا نمی‏ورزد و فرشتگان مقرب (نیز ابا ندارند)» (نساء// 172).
=== منابع ===
#البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_3.htm#268 (268-271)]
#الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_3.htm#46 46]
#قرآن ثقل اکبر : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5376/index.htm#329 329]
== اصطلاح‌نامه ==
=== اعم ===
:[[اعم::اسباب تقدیم و تاخیر]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::آموزش علوم قرآن جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5256/5256_3.htm#46 46]
*[[منبع::الاتقان فی علوم القرآن جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_3.htm#46 46]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_3.htm#309 309]
*[[منبع::البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_3.htm#268 (268-271)]
*[[منبع::البرهان فی علوم القرآن جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5282/5282_3.htm#342 342]
*[[منبع::قرآن ثقل اکبر]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5376/index.htm#329 329]
[[رده:ترقی و تدلّی]]
[[کد::40775| ]]