نمایش مبدأ برای اطلاق کل بر جزء

== توضیح مفهومی ==

'''اطلاق کل بر جزء''' : ذکر لفظ کلّ و اراده جزء؛ از اقسام مجاز لغوی

یکی از اقسام مجاز لغوی، «اطلاق کل بر جزء» یعنی آوردن کل و اراده جزء است که برخی از علما آن را از علاقات مجاز شمرده‌ و از آن به «علاقه کلیت» تعبیر کرده‌اند؛ مانند:

1. «'''یَجْعَلُونَ أَصْابِعَهُمْ فِی آذَانِهِم مِّنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ'''»؛ «از (نهیب) آذرخش (و) بیم مرگ سر انگشتان خود را در گوشهایشان نهند» (بقره// 19) . در این آیه «أصابع» به معنای انگشتان، بر «أنامل» به معنای سر انگشتان، اطلاق شده است؛ بنابراین، از کل (أصابع) قصد جزء (أنامل) شده است.

علت این گونه سخن‌گفتن این است که خداوند خواسته است در فرار و روگردانی کفار از صدای هراسناک رعد و برق مبالغه کند؛ گویا به جای سر انگشتان، انگشتان را در گوش‌های خود فرو می‌برند.

2. «'''وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُواْ أَیْدِیَهُمَا'''» (مائده// 38) . در این‌جا «ید» به معنای تمام دست، بر جزئی از آن (انگشتان) اطلاق شده است؛ زیرا همه دست دزد را قطع نمی‌کنند؛ بلکه انگشتان (جزئی از دست) را قطع می‌کنند.
=== منابع ===
#البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_2.htm#262 262]
#مباحث فی علوم القرآن : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5399/index.htm#329 329]
#الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_3.htm#122 122]
== اصطلاح‌نامه ==
=== اعم ===
:[[اعم::مجاز لغوی ( علوم قرآنی )]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::اطلاق جزء بر کل]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::الاتقان فی علوم القرآن جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_3.htm#122 122]
*[[منبع::البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_2.htm#262 262]
*[[منبع::البرهان فی علوم القرآن جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5282/5282_2.htm#279 279]
*[[منبع::المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#326 326]
*[[منبع::قرآن ثقل اکبر]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5376/index.htm#306 306]
*[[منبع::مباحث فی علوم القرآن]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5399/index.htm#329 329]
[[رده:اطلاق کل بر جزء]]
[[کد::22998| ]]