نمایش مبدأ برای مجاز لغوی ( علوم قرآنی )

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

'''مجاز لغوی ( علوم قرآنی )''' : استعمال لفظ مفرد در غیر معنای اصلی

مجاز لغوی، نوعی از مجاز در قرآن است که به آن مجاز لفظی، مجاز افرادی، مجاز کلمه و مجاز مفرد نیز می‌گویند، و آن استعمال لفظ مفرد در غیر معنای اصلی با وجود قرینه‌ای است که مانع از اراده معنای اصلی باشد.

مجاز لغوی گونه‌هایی دارد؛ به این ترتیب:

1. استعمال اسم ظاهر به جای ضمیر؛ 2. استعمال حروف جاره در معانی مجازی؛ 3. استعمال خبر به جای طلب؛ 4. استعمال صیغه امر در غیر وجوب؛ 5. استعمال صیغه نهی در غیر تحریم؛ 6. استعمال طلب به جای خبر؛ 7. استعمال ندا به جای تعجب؛ 8. اطلاق بُشری بر مبشرٌبه؛ 9. اطلاق تثنیه بر جمع؛ 10. اطلاق تثنیه بر مفرد؛ 11. اطلاق جزء بر کل؛ 12. اطلاق جمع بر تثنیه؛ 13. اطلاق جمع بر مفرد؛ 14. اطلاق حال بر محل؛ 15. اطلاق خاص بر عام؛ 16. اطلاق سبب بر مسبب؛ 17. اطلاق صفت مشبهه بر مفعول؛ 18. اطلاق عام بر خاص؛ 19. اطلاق فاعل بر مصدر؛ 20. اطلاق فاعل بر مفعول؛ 21. اطلاق کل بر جزء؛ 22. اطلاق لازم بر ملزوم؛ 23. اطلاق محل بر حال؛ 24. اطلاق مسبب بر سبب؛ 25. اطلاق مصدر بر فاعل؛ 26. اطلاق مصدر بر مفعول؛ 27. اطلاق مفرد بر تثنیه؛ 28. اطلاق مفرد بر جمع؛ 29. اطلاق مفعول بر فاعل؛ 30. اطلاق مفعول بر مصدر؛ 31. اطلاق ملزوم بر لازم؛ 32. تأنیت مذکر؛ 33. تذکیر مؤنث؛ 34. تسمیة الشیء باسم آلته؛ 35. تسمیة الشیء باسم ضده؛ 36. تسمیة الشیء بماکان علیه؛ 37. تسمیة الشیء بما یؤول الیه؛ 38. تضمین؛ 39. تعبیر از ماضی به لفظ مستقبل؛ 40. تعبیر از مستقبل به لفظ ماضی؛ 41. تغلیب؛ 42. قلب (بلاغت) ؛ 43. مجاز حذف؛ 44. مجاز زیادت؛ 45. وضع جمع قِلّة موضع جمع کثرة؛ 46. وضع جمع کثرة موضع جمع قِلّة.

نکته: مجاز بودن برخی از موارد فوق، اختلافی است. توضیح هر یک از اصطلاحات فوق در جای خود آمده است.
=== منابع ===
#البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_2.htm#256 256]
#مباحث فی علوم القرآن : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5399/index.htm#328 328]
#اسالیب البیان فی القرآن : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5444/index.htm#386 (386-390)]
#الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_3.htm#122 122]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''مجاز لغوی ( علوم قرآنی )'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::مجاز اِفرادی]]، [[بج::مجاز کلمه]]، [[بج::مجاز لفظی ( علوم قرآنی )]]، [[بج::مجاز مفرد ( علوم قرآنی )]]
=== اعم ===
:[[اعم::حقیقت و مجاز ( علوم قرآنی )]]
=== اخص ===
:[[اخص::استعمال اسم ظاهر به‌جای ضمیر]]، [[اخص::استعمال حروف جاره در معانی مجازی]]، [[اخص::استعمال خبر به‌جای طلب]]، [[اخص::استعمال صیغه امر در غیر وجوب]]، [[اخص::استعمال صیغه نهی در غیر تحریم]]، [[اخص::استعمال طلب به‌جای خبر]]، [[اخص::استعمال ندا به‌جای تعجب]]، [[اخص::اطلاق الشیئ باسم ضده]]، [[اخص::اطلاق بُشری بر مبشّرٌبه]]، [[اخص::اطلاق تثنیه بر جمع]]، [[اخص::اطلاق تثنیه بر مفرد]]، [[اخص::اطلاق جزء بر کل]]، [[اخص::اطلاق جمع بر تثنیه]]، [[اخص::اطلاق جمع بر مفرد]]، [[اخص::اطلاق حالّ بر محلّ]]، [[اخص::اطلاق خاص بر عام]]، [[اخص::اطلاق سبب بر مسبب]]، [[اخص::اطلاق صفت مشبهه بر مفعول]]، [[اخص::اطلاق عام بر خاص]]، [[اخص::اطلاق فاعل بر مصدر]]، [[اخص::اطلاق فاعل بر مفعول]]، [[اخص::اطلاق کل بر جزء]]، [[اخص::اطلاق لازم بر ملزوم]]، [[اخص::اطلاق محلّ بر حالّ]]، [[اخص::اطلاق مسبَّب بر سبب]]، [[اخص::اطلاق مصدر بر فاعل]]، [[اخص::اطلاق مصدر بر مفعول]]، [[اخص::اطلاق مطلق بر مقید]]، [[اخص::اطلاق مفرد بر تثنیه]]، [[اخص::اطلاق مفرد بر جمع]]، [[اخص::اطلاق مفعول بر فاعل]]، [[اخص::اطلاق مفعول بر مصدر]]، [[اخص::اطلاق مقید بر مطلق]]، [[اخص::اطلاق ملزوم بر لازم]]، [[اخص::تأنیث مذکر]]، [[اخص::تذکیر مؤنث]]، [[اخص::تسمیة الداعی الی الشیئ باسم الصارف عنه]]، [[اخص::تسمیة الشیء باسم آلته]]، [[اخص::تسمیة الشیء بما کان علیه]]، [[اخص::تسمیة‌الشیء بما یؤول الیه]]، [[اخص::تضمین ( علوم قرآنی )]]، [[اخص::تعبیر از ماضی به لفظ مستقبل]]، [[اخص::تعبیر از مستقبل به لفظ ماضی]]، [[اخص::تغلیب ( علوم قرآنی )]]، [[اخص::قلب (بلاغت)]]، [[اخص::مجاز حذف ( علوم قرآنی )]]، [[اخص::مجاز زیادت]]، [[اخص::وضع جمع قلّت موضع جمع کثرت]]، [[اخص::وضع جمع کثرت موضع جمع قلّت]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::مجاز عقلی ( علوم قرآنی )]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::اسالیب البیان فی القرآن]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5444/index.htm#386 (386-390)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5444/index.htm#390 (390-386)]
*[[منبع::اسباب النزول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5258/5258_2.htm#274 274]
*[[منبع::اصول الفقه الاسلامی جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5094/5094_1.htm#293 293]
*[[منبع::الاتقان فی علوم القرآن جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_3.htm#122 122]
*[[منبع::البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_2.htm#256 256]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_2.htm#258 258]
*[[منبع::البرهان فی علوم القرآن جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5282/5282_2.htm#273 273]
*[[منبع::قرآن ثقل اکبر]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5376/index.htm#306 306]
*[[منبع::مباحث فی علوم القرآن]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5399/index.htm#328 328]
*[[منبع::مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5103/index.htm#34 34]
*[[منبع::معارج الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/854/index.htm#50 50]
[[رده:مجاز لغوی ( علوم قرآنی )]]
[[کد::132792| ]]