نمایش مبدأ برای تعارض استصحاب سببی و مسببی

== توضیح مفهومی ==

'''تعارض استصحاب سببی و مسببی''' : تنافی میان مدلول استصحاب سببی و مسبّبی

تعارض استصحاب سببی و مسببی، به معنای تنافی میان مؤدای استصحاب سببی و استصحاب مسببی است ـ که شک در یکی، مسبب از شک در دیگری است ـ برای مثال، شخص هم در بقای طهارت آب قلیلی که احتمال داده می‌شود با نجاست برخورد کرده باشد، شک می‌کند و هم در بقای نجاست لباسی که با این آب شسته شده؛ در این جا ارکان هر دو استصحاب، تام است:

1. استصحاب بقای طهارت آب (استصحاب سببی) ؛

2. استصحاب بقای نجاست لباس (استصحاب مسببی) .

در این مثال، شک در نجاست لباس، مسبب از شک در طهارت آب است.

در کتاب ' فرائد الاصول ' آمده است:

' القسم الاول: ما اذا کان الشک فی مستصحب احدهما مسبباً عن الشک فی الآخر، فان کان الشک فی احدهما مسببا عن الشک فی الآخر فاللازم تقدیم الشک السببی و اجراء الاستصحاب فیه و رفع الید عن الحالة السابقة للمستصحب الآخر. مثاله: استصحاب طهارة الماء المغسول به ثوب نجس، فان الشک فی بقاء نجاسة الثوب و ارتفاعها، فیستصحب طهارته و یحکم بارتفاع نجاسة الثوب خلافاً لجماعة ' <ref>فرائد الاصول جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1188/1188_2.htm#737 737]</ref> .

درباره به حکم این گونه تعارض، چند دیدگاه وجود دارد:

1. مشهور علما هم چون مرحوم ' شیخ انصاری ' شک سببی را بر مسببی مقدم داشته و استصحاب را در شک سببی اجرا می‌کنند؛ در این صورت، وضع مسبب خود به خود روشن می‌شود. این تقدیم نزد ایشان از باب حکومت است؛

2. ' محقق قمی ' بین آن دو جمع نموده است؛

3. برخی، مراجعه به مرجحات را توصیه کرده‌اند؛

4. برخی دیگر همانند مرحوم ' امام خمینی ' در مسئله تفصیل داده و گفته‌اند: اگر استصحاب از نوع عقلی یا عرفی باشد، استصحاب سببی بر استصحاب مسببی مقدم نخواهد شد و اگر از نوع سببیت شرعی باشد، استصحاب سببی مقدم می‌گردد <ref>الرسائل جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1186/1186_1.htm#244 244]</ref>.
{{پانوشت}}
=== منابع ===
#الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1173/1173_4.htm#375 375]
#نهایة الافکار جلد 3-4 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_3-4.htm#6 6]
#[http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/12733 فرهنگ نامه اصول فقه]
== اصطلاح‌نامه ==
=== اعم ===
:[[اعم::تعارض استصحاب و استصحاب]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::استصحاب سببی]]، [[وابسته::استصحاب مسببی]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::اجود التقریرات جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1157/1157_2.htm#495 495]
*[[منبع::الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1173/1173_4.htm#375 375]
*[[منبع::الرسائل جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1186/1186_1.htm#244 244]
*[[منبع::المحصول فی علم الاصول جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1179/1179_4.htm#249 249]
*[[منبع::تسدید الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/887/887_2.htm#427 427]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/887/887_2.htm#429 429]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/887/887_2.htm#433 433]
*[[منبع::تقریرات اصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1169/index.htm#131 131]
*[[منبع::حقایق الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/871/871_2.htm#541 541]
*[[منبع::فرائد الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1188/1188_2.htm#737 737]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1188/1188_2.htm#740 740]
*[[منبع::فوائد الاصول جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_4.htm#413 413]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_4.htm#682 682]
*[[منبع::مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5103/index.htm#322 322]
*[[منبع::منتقی الاصول جلد 7]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_7.htm#266 266]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_7.htm#268 268]
*[[منبع::نهایة الافکار جلد 3-4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_3-4.htm#6 6]
*[[منبع::نهایة الافکار جلد 4 جزء -2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_4_-2.htm#111 111]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_4_-2.htm#112 112]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_4_-2.htm#118 118]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_4_-2.htm#119 119]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_4_-2.htm#121 121]
*[[منبع::نهایة الافکار جلد 4-2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_4-2.htm#111 111]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_4-2.htm#112 112]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_4-2.htm#118 118]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_4-2.htm#119 119]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_4-2.htm#121 121]
[[رده:تعارض استصحاب سببی و مسببی]]
[[کد::42330| ]]