نمایش مبدأ برای ترتیب نزول سُوَر ( علوم قرآنی )

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

'''ترتیب نزول سُوَر ( علوم قرآنی )''' : چینش سوره‌های قرآن به ترتیب نزول

بین قرآن‌پژوهان و مفسران درباره ترتیب نزول سوره‌های قرآن اختلاف است. روایات نقل شده در این‌باره، سند تامی ندارند و برخی نیز مقطوعه‌اند؛ ولی در مجموع، همگونی روایات و انطباق نسبتاً زیاد این ترتیب با حوادث تاریخی دوران مکه و مدینه می‌تواند موجبات اطمینان را فراهم آورد.

یکی از این موارد نقل، در مقدمه کتاب ~المبانی~ (از نویسنده‌ای بزرگ، اما ناشناخته در مراکش که در سال425ق نگارش تفسیر خود را آغاز کرده) ثبت شده است. سند روایت چنین است: «قالوا أخبرنا إبراهیم بن یوسف قال حدثنا عمر بن هارون عن عثمان بن عطاء عن أبیه عن ابن‌عباس». امین‌الاسلام طبرسی نیز همان ترتیب را در ~مجمع‌البیان~ نقل کرده است. سند وی از عمر بن هارون با سند فوق مشترک است و گویا همان روایت بالا را نقل کرده است. متن روایت منقول وی نیز تفاوتی ندارد. آن‌چه در ~البرهان~ زرکشی و ~الاتقان~ سیوطی نیز نقل شده است، گرچه سندهای دیگری نیز دارد، اما با ترتیب بالا تفاوت اساسی ندارد؛ این ترتیب به شرح ذیل است:

ترتیب نزول// نام سوره// ترتیب فعلی سوره

1// علق //96

2 // ن والقلم //68

3// مزمل //73

4// مدثر// 74

5// فاتحه//1

6// مسد// 111

7// تکویر//8

8// اعلی// 87

9// لیل //92

10// فجر // 89

11// ضحی //93

12// انشراح// 94

13// عصر// 103

14// عادیات// 100

15// کوثر// 108

16// تکاثر //102

17// ماعون // 107

18// کافرون //109

19// فیل //105

20// فلق //113

21// ناس //114

22// اخلاص// 112

23// نجم// 53

24// عبس//80

25// قدر// 97

26// شمس// 91

27// بروج// 85

28// تین// 95

29// قریش//106

30// قارعه// 101

31// قیامت//75

32// هُمَزه//104

33// مرسلات// 77

34// ق//50

35// بلد// 90

36// طارق// 86

37// قمر//54

38// ص//28

39// اعراف//7

40// جن//72

41// یس//36

42// فرقان// 25

43// ملائکه//35

44// مریم//19

45// طه//20

46// واقعه// 56

47// شعراء//26

48// نمل// 27

49// قصص//28

50// اسری//17

51// یونس//10

52// هود//11

53// یوسف//12

54// حجر// 15

55//انعام//6

56// صافات//37

57// لقمان//31

58// سبأ//34

59// زمر//39

60 // مؤمن//40

61 // فصلت//41

62// شوری//42

63//زخرف//43

64// دخان//44

65//جاثیه//45

66// احقاف//46

67// ذاریات//51

68// غاشیه//88

69// کهف//18

70// نحل//16

71// نوح//71

72// ابراهیم//14

73// انبیاء//21

74// مؤمنون//23

75// سجده//32

76// طور//52

77// ملک//67

78// حاقه//69

79// معارج//70

80// نبأ//78

81// نازعات//79

82// انفطار//82

83// انشقاق//84

84// روم//30

85//عنکبوت//29

86// مطففین//83

87// بقره//2

88// انفال//8

89// آل‌عمران//3

90// احزاب//33

91// ممتحنه//60

92// نساء//4

93// زلزله//99

94// حدید//57

95// محمد//47

96// رعد//13

97// رحمن//55

98// انسان//76

99//طلاق//65

100// بیّنه//98

101// حشر//59

102// نور//24

103// حج//22

104// منافقون//63

105// مجادله//58

106// حجرات//49

107// تحریم//66

108// تغابن//64

109// صف//61

110// جمعه//62

111// فتح//48

112// مائده//5

113// توبه//9

114// نصر//110

ابراهیم بن عمر بقاعی صاحب کتاب ~نظم الدرر و تناسق الآیات و السور~ و همچنین عمر بن محمد بن عبدالکافی (صاحب کتابی در زمینه قرآن که در قرن پنجم هجری تالیف کرده است) تاریخ نزول سوره‌های قرآن در مکّه و مدینه را بدین صورت نقل کرده‌اند:

أ) ترتیب نزول سوره‌های مکّی (بر اساس شماره سوره) :

96، 68، 73، 74، 111، 81، 87، 92، 89، 93، 94، 103، 100، 108، 102، 107، 109، 105، 113، 114، 112، 53، 80، 97، 91، 85، 95، 106، 101، 75، 104، 77، 50، 90، 86، 54، 38، 7، 72، 36، 25، 35، 19، 20، 56، 26، 27، 28، 17، 10، 11، 12، 15، 6، 37، 31، 34، 39، 40، 41، 42، 43، 44، 45، 46، 51، 88، 18، 16، 71، 14، 21، 23، 32، 52، 67، 69، 70، 78، 79، 82، 84، 30، 29، 83.

ب) ترتیب نزول سوره‌های مدنی:

2، 8، 3، 33، 60، 4، 99، 57، 47، 13، 55، 76، 65، 98، 59، 110، 24، 22، 63، 58، 49، 66، 62، 64، 61، 48، 5، 9.

بر این اساس، تعداد سوره‌های مکی 86، و سوره‌های مدنی، بالغ بر 28 سوره می‌شود، لکن این عدد مورد اتفاق همه قرآن پژوهان نیست و به طور کلی در مکی و یا مدنی بودن بیش از سی سوره اختلاف هست.

نیز  ر.ک:[[ترتیب سور مکی]]، [[ترتیب سور مدنی]].
=== منابع ===
#التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5051/5051_1.htm#167 167]
#الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_1.htm#96 (96-98)]
#الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_1.htm#42 (42-43)]
#البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_1.htm#193 (193-194)]
#معرفة علوم الحدیث جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/704/704_1.htm#97 (97-99)]
#تاریخ قرآن : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5302/index.htm#609 (609-612)]
#مجله پژوهشهای قرآنی جلد 3 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5529/5529_3.htm#201 (201-202)]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''ترتیب نزول سُوَر ( علوم قرآنی )'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::تاریخ نزول سور]]، [[بج::ترتیب تاریخی سور]]، [[بج::ترتیب زمانی سور]]، [[بج::ترتیب زمانی نزول سوره‌ها]]
=== اعم ===
:[[اعم::ترتیب نزول قرآن]]
=== اخص ===
:[[اخص::ترتیب نزول سُوَر مدنی]]، [[اخص::ترتیب نزول سُوَر مکّی]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::ترتیب نزول آیات]]، [[وابسته::سوره های قرآن]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::آشنایی با علوم قرآن جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5255/5255_1.htm#281 281]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5255/5255_1.htm#282 282]
*[[منبع::الاتقان فی علوم القرآن جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_1.htm#42 (42-43)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_1.htm#44 44]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_1.htm#96 (96-98)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1233/1233_1.htm#97 97]
*[[منبع::البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_1.htm#193 (193-194)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_1.htm#237 237]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1234/1234_1.htm#260 260]
*[[منبع::التمهید فی علوم القرآن جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5051/5051_1.htm#133 (133-145)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5051/5051_1.htm#167 167]
*[[منبع::القرآن فی الاسلام]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/2902/index.htm#159 159]
*[[منبع::تاریخ جمع قرآن]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5297/index.htm#182 182]
*[[منبع::تاریخ قرآن]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5302/index.htm#69 (69-612)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5302/index.htm#609 (609-612)]
*[[منبع::جامع البیان فی معرفه رسم القرآن]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5320/index.htm#9 9]
*[[منبع::حجة القراءات]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1241/index.htm#60 60]
*[[منبع::مجله پژوهشهای قرآنی جلد 3]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5529/5529_3.htm#201 (201-202)]
*[[منبع::معرفة علوم الحدیث جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/704/704_1.htm#97 (97-99)]
[[رده:ترتیب نزول سُوَر ( علوم قرآنی )]]
[[کد::40544| ]]