نمایش مبدأ برای نظریه الهیت وضع

== توضیح مفهومی ==

'''نظریه الهیت وضع''' : قول به واضع الفاظ بودن خداوند

نظریه الهی بودن وضع، مقابل نظریه بشری بودن وضع بوده و به این معنا است که واضع الفاظ برای معانی، خداوند متعال می‌باشد.

توضیح:

بر مبنای نظر کسانی که معتقدند دلالت الفاظ بر معانی، ذاتی نیست، بلکه با وضع و جعل است، این سؤال مطرح می‌شود که واضع الفاظ، خداوند متعال است یا بشر؛ بیشتر اصولیان اهل سنت معتقدند واضع، خداوند متعال است و در میان علمای امامیه و به ویژه در میان متأخرین، مرحوم ' محقق نایینی ' بر این دیدگاه پافشاری کرده است. <ref>فوائد الاصول جلد 2,1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_2,1.htm#30 30]</ref>

در کلمات طرفداران این نظریه، دو دسته ادلّه وجود دارد:

1. ادله اثباتی، که واضع بودن خداوند متعال را اثبات می‌کند؛

2. ادله سلبی، که واضع بودن بشر را نفی می‌کند.

ادله‌ای که جنبه اثباتی داشته و واضع بودن خداوند را اثبات می‌کند عبارت است از:

1. آیه مبارکه: «'''علّم آدم الاسماء کلها) '''»2) ؛ به این بیان که آیه دلالت می‌کند بر این که خداوند همه نام‌ها را به حضرت آدم (ع) آموخت؛ یعنی اسما باید قبلاً وضع شده باشد تا بعد خداوند آنها را به آدم تعلیم دهد، و الا قبل از آن که وضعی تحقق پیدا کرده باشد، معنا ندارد که اسما و مسمّیات (معانی) وجود داشته باشد؛ برای مثال، وقتی کسی می‌گوید اسم فرزند من حسین است، معنایش این است که آن نوزاد در گذشته نام گذاری شده و پس از آن به دیگران معرفی می‌گردد. نتیجه آن که، این وضع توسط خداوند متعال تحقق پیدا کرده است.

2. آیه شریفه: «'''من آیاته خلق السموات و الأرض و اختلاف السنتکم و الوانکم'''»؛ <ref>القرآن الکریم سوره 30 ، آیه [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1/index.htm 22]</ref> به این بیان که اگر مسئله وضع ارتباطی به خداوند نداشته باشد معنا ندارد اختلاف زبان‌ها از آیات خداوند شناخته شود؛ پس خدا واضع است، به خصوص به قرینه عطف ' الوان ' به ' السنة '، زیرا اختلاف رنگ بشر مربوط به خداوند است نه بشر، پس به قرینه اتحاد سیاق، باید السنه، و وضع لغات نیز مربوط به خداوند باشد.

اما از میان ادله‌ای که واضع بودن بشر را نفی می‌نماید، مرحوم ' محقق نایینی ' به دو دلیل اشاره می‌کند:

1. اگر واضع الفاظ، بشر بود، با توجه به اهمیتی که مسئله وضع در زندگی انسان‌ها دارد، باید در کتاب‌های تاریخی مبدأ آن نقل می‌شد، در حالی که چنین نیست؛

2. الفاظ و معانی هر دو غیر متناهی می‌باشد و بشر نمی‌تواند الفاظ غیر متناهی را برای معانی غیر متناهی وضع کند، زیرا کسی که خود محدود و قدرتش متناهی است، نمی‌تواند چنین کاری بکند.

اما طرفداران دیدگاه بشر بودن واضع الفاظ، پاسخ‌های متعددی به نظریه یاد شده داده‌اند.

نیز  ر.ک:[[نظریه بشریت وضع]].
{{پانوشت}}
=== منابع ===
#سیری کامل در اصول فقه جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_1.htm#206 (206-210)]
#مباحث اصولی : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5078/index.htm#183 183]
#بحوث فی علم الاصول جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1185/1185_1.htm#83 83]
#[http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/12733 فرهنگ نامه اصول فقه]
== اصطلاح‌نامه ==
=== مترادفات ===
از واژه «'''نظریه الهیت وضع'''» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
:[[بج::نظریه توقیفیت لغات]]
=== اعم ===
:[[اعم::نظریات وضع]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::نظریه بشریت وضع]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع::اصول الاستنباط]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1163/index.htm#56 56]
*[[منبع::الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1174/1174_1.htm#67 67]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1174/1174_1.htm#68 68]
*القرآن الکریم سوره 2 ، آیه [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1/index.htm 31]
*القرآن الکریم سوره 30 ، آیه [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1/index.htm 22]
*[[منبع::المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#181 181]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#184 184]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/896/896_1.htm#186 186]
*[[منبع::المحصول فی علم الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1179/1179_1.htm#51 51]
*[[منبع::بحوث فی علم الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1185/1185_1.htm#83 83]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1185/1185_1.htm#84 84]
*[[منبع::سیری کامل در اصول فقه جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_1.htm#206 (206-210)]
*[[منبع::فوائد الاصول جلد 1,2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_1,2.htm#30 30]
*[[منبع::فوائد الاصول جلد 2,1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_2,1.htm#30 30]
*[[منبع::مباحث اصولی]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5078/index.htm#183 183]
*[[منبع::محاضرات فی اصول الفقه جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_1.htm#33 33]
*[[منبع::منتقی الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_1.htm#50 50]
*[[منبع::نهایة الافکار جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_1.htm#23 23]
[[رده:نظریه الهیت وضع]]
[[کد::155087| ]]