نظریه تلازم

توضیح مفهومی

نظریه تلازم : قول به ملازمه بین شیء و ترک ضد آن، برای اثبات اقتضا در بحث ضد

نظریه تلازم، مقابل نظریه مقدمیت بوده و هر دو از نظریاتی است که معتقدان اقتضا در بحث ضد، آنها را اختیار نموده‌اند.

توضیح:

کسانی که در باب ضد خاص، اعتقاد دارند امر به شیء مقتضی نهی از ضد خاص آن است، ادعای خود را از دو راه اثبات نموده‌اند که یکی از دو راه، مسلک تلازم یا ملازمه است؛ به این بیان که ' ترک احد الضدین ملازم لوجود ضد الآخر '.

اثبات اقتضا از راه مسلک تلازم، به پیمودن سه مرحله و بیان سه مقدمه وابسته است:

مرحله اول: اثبات این که ترک یکی از دو ضد، ملازم فعل ضد دیگر است؛ برای مثال، خواندن نماز، ضد خاص ازاله نجاست از مسجد است، پس باید اثبات شود که ترک نماز ملازم با انجام ازاله است.

مرحله دوم: اثبات این که دو امر متلازم در هر جا تحقق یابند باید در حکم اتحاد داشته باشند؛ یعنی اگر یکی از دو امر متلازم واجب بود، دیگری نیز واجب باشد و یا اگر یکی از آنها حرام بود دیگری نیز حرام باشد؛ برای مثال، اگر تلازم بین ترک نماز و ازاله ثابت شود، در صورتی که ازاله نجاست از مسجد واجب باشد، ترک نماز که ملازم آن است نیز باید واجب باشد.

مرحله سوم: اثبات این که امر به شیء مقتضی نهی از ضد عام است؛ یعنی اگر ترک نماز، مأموربه باشد، فعل نماز نیز که نقیض و ضد عام آن است باید نهی داشته باشد.

معتقدان به عدم اقتضا، به این نظریه اشکالاتی وارد نموده و آن را نپذیرفته‌اند.

منابع

1. سیری کامل در اصول فقه جلد 6 : صفحه (98-99)
2. الموجز فی اصول الفقه جلد 2,1 : صفحه (96-97)
3. انوار الاصول جلد 1 : صفحه 462
4. اصول الفقه جلد 1 : صفحه 278
5. بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 294
6. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «نظریه تلازم» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

مسلک تلازم

اعم

نظریه اقتضا

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه نظریه تلازم به زیرصفحه نظریه تلازم/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصول الفقه جلد 1 : صفحه 277، 278
• الموجز فی اصول الفقه جلد 1,2 : صفحه (96-97)
• الموجز فی اصول الفقه جلد 2,1 : صفحه (96-97)
• انوار الاصول جلد 1 : صفحه 462
• بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 293، 294، 300، 309، 312
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 280
• سیری کامل در اصول فقه جلد 6 : صفحه (98-99)
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 48، 50