مثانی (قرآن)

توضیح مفهومی

مثانی (قرآن) : یکی از اوصاف قرآن

«مثانی» در لغت به معانی مکرر، دوتا دوتا، ثنا و ستایش و مایل شدن دو طرف یک چیز به یکدیگر است. بنا بر نظریه برخی از مفسران قرآن، کلمه «مثانی» در آیات ذیل از اسامی و صفات قرآن شمرده شده است:

1. «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کِتَابًا مُّتَشَابِهًا مَّثَانِیَ… » «خداوند بهترین سخن را در هیأت کتابی همسان و مکرر فرو فرستاده است» (زمر// 23) .

2. «وَلَقَدْ آتَیْنَاکَ سَبْعًا مِّنَ الْمَثَانِی وَالْقُرْآنَ الْعَظِیمَ»؛ «و به راستی به تو سبع المثانی و قرآن عظیم را بخشیدیم» (حجر// 87) .

در باره انتخاب این نام برای قرآن نظرهای گوناگونی هست که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

1. تکرار مطالب و آیات؛ 2. تکرار تلاوت آیات؛ 3. تکرار نزول (یک بار به معنا و بار دیگر با لفظ و معنا) ؛ 4. زوجی بودن برخی مفاهیم قرآنی؛ مانند: امر و نهی، وعد و وعید، بیم و امید، ثواب و عقاب، انذار و تبشیر، بهشت و جهنم و…؛ 5. قرآن مشتمل بر ثنای الهی است و از سویی بلاغت و اعجازش شنونده را به ستایش خدا وامی‌دارد؛ 6. چون آیات قرآن مجموعه هماهنگی را تشکیل می‌دهند و با یکدیگر ارتباط تنگاتنگی دارند «مثانی» نامیده می‌شوند.

نیز ر.ک:سبع مثانی (قرآن).

منابع

1. المفردات فی غریب القرآن : صفحه 324
2. جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 175
3. مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 10 : صفحه 368
4. التفسیر الکبیر جلد 30 : صفحه 154
5. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 280
6. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 179

اصطلاح‌نامه

اعم

اسامی و صفات قرآن

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مثانی (قرآن) به زیرصفحه مثانی (قرآن)/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 179، 180
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 280
• التفسیر الکبیر جلد 30 : صفحه 154
• المفردات فی غریب القرآن : صفحه 324
• تاریخ قرآن : صفحه 32
• جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 175
• قاموس قرآن جلد 4 : صفحه 293
• مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 10 : صفحه 368
• پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 26