سبب نحوی اختلاف قرائات
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
سبب نحوی اختلاف قرائات : ضعف معلومات ادبی قاری؛ از عوامل اختلاف قرائات
یکی از عوامل اختلاف قرائت‌ها، ضعف معلومات ادبی برخی از قاریان و عدم شناخت قواعد لغوی است. گاهی فردی به علل مذکور آیه‌ای را غلط خوانده و سپس به مناسبت موقعیت اجتماعی برجسته‌اش، خواندن او یکی از انواع قرائت‌ها به‌شمار آمده است؛ مانند قرائت‌های منسوب به ابوحنیفه که به غلط خواندن عبارات، معروف بوده است.
نقل شده است که وی آیه «إِنَّمَا یَخْشَی اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاء»؛ «از بندگان خدا تنها دانایانند که از او میترسند» (فاطر// 28) را به رفع «الله» و نصب «العلماء» خوانده است؛ در حالی که همه مفسران به نصب «الله» و رفع «العلماء» خوانده‌اند. این قرائت به عمر بن عبدالعزیز نیز نسبت داده شده است.
برخی در توجیه این قرائت شاذ گفته‌اند کسانی که این آیه را این گونه خوانده‌اند، معنای «خشیت» در فعل «یخشی» را ترس ندانسته بلکه آن را به معنای تعظیم و تکریم گرفته‌اند.