روایات علاجیه

توضیح مفهومی

اخبار علاجیّه ( اخبار ترجیح ): روایات بیانگر علاج تعارض در دو خبر متعارض.

اگر در مقام بیان حکم مسأله‌ای، دو خبر با هم تعارض داشته باشند؛ به گونه‌ای که جمع بین آن دو ممکن نباشد و مکلّف ناگزیر از عمل به یکی از دو باشد، در روایات، راه هایی برای حل تعارض ذکر شده است. از این روایات به اخبار علاجیّه تعبیر شده و در اصول فقه، مبحث تعادل و تراجیح از آن‌ها سخن رفته است.

مفاد اخبار علاجیّه چند گونه است: مفاد برخی ترجیح خبر موافق با کتاب و سنّت قطعی است. مفاد برخی دیگر، ترجیح خبر مخالف با مذهب عامّه است. مضمون دسته سوم، ترجیح روایتی است که شهرت بیشتر دارد. گروه چهارم، بیانگر ترجیح به صفات راوی همچون اعدل و اوثق بودن است، و مفاد آخرین دسته، ترجیح به احدثیّت یعنی جدیدتر و متأخّرتر بودن صدور یکی از دو خبر نسبت به دیگری است. 1

در این که مرجّحات یاد شده در اخبار علاجیّه، در یک رتبه قرار دارند یا بعضی بر بعضی دیگر مقدّم هستند، اختلاف است 2 (--' تعارض) .

1 - فرائد الاصول 4 57 - 68 و اصول الفقه 2 217 - 223.

2 - اصول الفقه 2 224.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 297

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «روایات علاجیه» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

روایات ترجیح ( فقه )

اعم

روایات ( فقه )

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 297