حیاء
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
حیا
حیا: شرم.
حیا عبارت است از حالت و خویی نفسانی در انسان که مانع ارتکاب اعمال زشت میشود. مقابل آن، بیشرمی قرار دارد.
حیا از اخلاق پسندیده، بلکه در روایات، رأس مکارم اخلاق که خداوند پیامبران خود را بدان آراسته، بر شمرده شده است، 1 و در روایتی از معصوم علیه السّلام آمده است: 'حیا و ایمان با هم‌اند، چنانچه یکی رخت بربندد، دیگری نیز به تبع آن میرود' و در روایتی دیگر از امام صادق علیه السّلام آمده است: 'کسی که حیا ندارد ایمان ندارد'. 2 از حیا در بابهای طهارت، زکات، حج و جهاد سخن گفتهاند.
تحصیل فضائل اخلاقی از جمله حیا، مستحب است. 3
ارتکاب اعمالی که موجب از بین رفتن حیا در میان برادران دینی نسبت به یکدیگر میشود، مکروه است. 4
حیا نمیتواند عذر شرعی برای ترک واجب یا فعل حرام باشد؛ 5 چنان که
نمیتواند برای باقی ماندن بر جهل به وظایف شرعی و ترک پرسش عذر به شمار آید. 6
به نیازمندی که به جهت حیا از گرفتن زکات خودداری میکند، جایز، بلکه مستحب است به ظاهر تحت عنوان هدیه و در واقع به قصد زکات، زکات بدهند. 7
1. الکافی) کلینی (3 106. 2 56 - 55 /2. وسائل الشیعة 166 /12 و 5 146 - 145 /12. 4 198 /15. التنقیح) الإجتهاد و التقلید (/ 257؛ توضیح المسائل مراجع 6 230 /1. وسائل الشیعة 7 169 /12. جواهر الکلام 325 - 324 /15.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 387
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «حیاء» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حیاء به زیرصفحه حیاء/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.