جِدّی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
جدّی
جِدّی: مقابل شوخی.
از آن در باب تجارت سخن گفتهاند.
از شرایط صحّت عقود) ر عقد (و ایقاعات) ر ایقاع (بلکه هر کلامی که دارای حکم شرعی؛ اعم از وضعی و تکلیفی است، قصد و اراده جدّی نسبت به مفاد آن است؛ از این رو، بر عقد، ایقاع و هر کلامی که به شوخی از انسان صادر میشود، هیچ اثر شرعی مترتّب نمیشود، مگر در مواردی استثنایی، مانند دشنام دادن به خدا و استهزای آیات الهی یا پیامبران و یا کتابهای آسمانی، که موجب کفر دشنام دهنده و مسخره کننده میشود، هرچند از روی شوخی باشد. 1 چنان که دروغ گفتن نیز هرچند به شوخی، حرام است. مراد از دروغ شوخی، خبر دادن بر خلاف واقع از روی شوخی است. بنابر این، چنانچه به صورت اِخبار، از روی شوخی حرفی بزند، بدون آنکه قصد حکایت و اِخبار داشته باشد، حرام نیست. 2
اگر جدّی یا شوخی بودن کلام صادر از انسان عاقل هوشیار مشکوک باشد، مقتضای اصل عقلایی جدّی بودن آن است؛ از این رو، گوینده به گفته خود ملزم میشود؛ مگر آنکه اصلی دیگر حاکم بر آن باشد، مانند اینکه کسی دشنامی به دیگری بدهد و شوخی یا جدّی بودن آن معلوم نباشد. در این صورت، بر اساس اصل صحّتِ جاری در گفتار و رفتار مسلمان) ر قاعده صحّت (چنین سخنی حمل بر شوخی میشود. 3
) ر شوخی (
1. تحریر الاحکام 396 /5؛ القواعد الفقهیة) بجنوردی (151 /6؛ مهذّب الاحکام 2 98 /16. منهاج الصالحین) سیدمحسن حکیم (3 15 /2. تحریر المجلّة 1 قسم 42 /1؛ مهذّب الاحکام 98 /.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 61
اصطلاح‌نامه
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه جِدّی به زیرصفحه جِدّی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.