تناوب

توضیح مفهومی

تَناوب: تقسیم کار یا انتفاع از چیزی بین چند نفر به نوبت.

از آن در بابهایی نظیر طهارت، عاریه، اجاره و نکاح به مناسبت سخن رفته است.

بنابر قول به نجس شدن آب چاه به سبب تماس با نجاست، در بعضی نجاسات، تمامی آب چاه کشیده می‏شود. در این گونه موارد چهار مرد از طلوع تا غروب آفتاب، نوبتی دو به دو آب چاه را می‏کشند، آب پس از آن پاک می‏گردد1) ر تراوح (.

گرفتن چهار طرف تابوت توسط چهار نفر مستحب است و افضل آن است که هر یک به نوبت و با جابه‏جا کردن، هر چهار طرف را بر دوش گیرد2) ر تربیع جنازه (.

ملکی که بین دو نفر مشترک است هیچ‏کدام بدون اجازه دیگری نمی‏تواند آن را اجاره دهد، بلکه باید با هم توافق کنند و در صورت اختلاف، با نوبت آن را اجاره دهند، مثلا شش ماه اوّل سال را یکی و شش ماه دوم را دیگری اجاره دهد. 3

اگر دو نفر مرکبی را اجاره کنند که به نوبت از آن استفاده نمایند، اجاره صحیح است. 4 همچنین اگر مالی به چند نفر عاریه داده شود و امکان استفاده از آن در یک زمان وجود نداشته باشد، به نوبت از آن استفاده می‏شود. 5 چنان‏که در آب مشترک میان چند نفر نیز - به شرط رضایت همه شرکا - حکم همین است. این گونه تقسیم، مهایات) ر مهایات (نامیده می‏شود. البتّه تقسیم مهایات، اجباری نیست. 6

رضاع) شیر خوردن کودک (از اسباب نشر حرمت) ر نشر حرمت (است که بنابر مشهور با یکی از سه امر زیر تحقق می‏یابد: اثر) روییدن گوشت و محکم شدن استخوان بر اثر شیر دادن (، زمان) یک شبانه روز کامل شیر دادن (و عدد

________________________________________

640

) پانزده بار شیر دادن (. در تحقق رضاع به عدد، پی در پی بودن آن شرط است. از این‏رو، شیر دادن چند زن - هرچند از یک شوهر - به نوبت موجب نشر حرمت نمی‏شود. 7

1. النهایة/ 6؛ کتاب السرائر 2 70 /1. ذکری الشیعة 3 386 /1. المقنعة/ 461؛ النهایة/ 4 445. جواهر الکلام 288 /27؛ العروة الوثقی 5 599 /2. تحریر الوسیلة 218 /2. 6 592 /1؛ منهاج الصالحین) سیستانی (7 274 /2. جواهر الکلام 271 /29 و 291.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 639

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «تناوب» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

نوبت، نوبتی

اعم

تقسیم ( توزیع )

وابسته

اجاره حیوان ( فقه )، اجاره مشاع، تربیع جنازه، رضاع نوبتی از چند زن

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 639