تقدیم بیان
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تقدیم بیان : تبیین و تفصیل خطاب شرعیِ مبهم و مجمل، قبل از وقت عمل
خطاب هایی که از سوی شارع مقدس برای بیان احکام شرعی صادر شده، اگر مبهم و مجمل باشد و مکلف در زمان حاجت نتواند معنای مراد را از آن درک کند، بر شارع واجب است تا قبل از فرارسیدن زمان عمل، شرایط، جزئیات و ارکان آن را برای مکلف یا مکلفان بیان کند؛ به این کار ' تقدیم بیان ' گویند.
برای مثال، اگر شارع در خطابی، مخاطبان را به اقامه نماز آیات مکلف سازد، ولی شرایط و اجزای آن را بیان نکند، مکلف هنگام خسوف، کسوف و… سرگردان گشته و از انجام تکلیف قطعی خود باز می‌ماند؛ بنابراین، به حکم عقل، بر شارع واجب است مقصود خود را قبل از فرارسیدن وقت عمل، بیان نماید و اجمال موجود را از خطاب خویش بردارد.
منابع
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 163
- قوانین الاصول جلد 1 : صفحه 341
- الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 228
- معارج الاصول : صفحه 110
- معالم الدین و ملاذ المجتهدین : صفحه 157
- مبادی الوصول الی علم الاصول : صفحه 161
- الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 362
- فرهنگ نامه اصول فقه