بیع اقاله
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
بیع اِقاله: بیع کالا به شرط اقاله.
عنوان یادشده در کلام ابن حمزه از قدما آمده و مراد وی از آن، این است که فروشنده در ضمن معامله شرط کند چنانچه ظرف مدّتی معیّن - مثلاً سه ماه - مثل بهایی را که از خریدار گرفته است به وی برگرداند، معامله را اقاله) ر اقاله (کند. ابن حمزه برای صحّت چنین معاملهای چهار شرط ذکر کرده است: کالا مثلی) ر مثلی (باشد؛
________________________________________
172
مدّت معلوم باشد؛ بازگرداندن مثل بهای دریافتی از مشتری بدون کم و زیاد، شرط شود و کالا از چیزهایی نباشد که در مدّت تعیین شده در معامله، فاسد گردد.
پس از تحقّق بیع با شرایط یادشده اگر فروشنده مثل ثمن را در مدّت تعیین شده به خریدار بازگرداند، بیع اقاله میشود و اگر استرداد پس از مدّت تعیین شده باشد خریدار بین اقاله و عدم آن مخیّر خواهد بود. 1
برخی قدما چنین شرطی را در معامله مطلقا فاسد دانسته و گفتهاند: در هر صورت خریدار مخیّر بین اقاله و عدم آن است. 2 در مقابل، برخی از متأخّران شرط اقاله را مطلقا صحیح دانستهاند، هرچند کالا مثلی نباشد یا شرط ردّ مثل ثمن نشده باشد. 3
1. الوسیلة/ 2 249. المقنعة/ 3 624. مختلف الشیعة 319 /5.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 171
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «بیع اقاله» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: