بناء ( ادامه عمل عبادی )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
بناء: ساختن) ر ساختمان (/ ساختمان) رساختمان (/ ادامه دادن و اتمام عمل عبادی و عدم قطع آن به سبب بروز خلل غیر مبطل/ تغییر نیافتن آخر کلمه به اختلاف عوامل، مقابل اِعراب.
از بناء به معنای سوم در بابهایی نظیر صلات، صوم و حج سخن رفته است.
________________________________________
138
به طور کلّی بروز خلل غیر مبطل در اثنای عمل عبادیِ پیوسته، مانع صحّت و اتمام آن نخواهد شد. در ذیل به نمونههایی از مصادیق و مسائل آن اشاره میشود.
1. عارض شدن خواب بر مؤذّن در اثنای اذان، به آن مقدار از اذانِ گفته شده خلل نمیرساند و درصورت از بین نرفتن موالات) ر موالات (میتواند بر آن بنا بگذارد. 1
2. در شک بین سه و چهار یا دو و سه پس از اکمال دو سجده در رکعت دوم، بنابر قول مشهور بنابر اکثر گذاشته و نماز به پایان برده میشود و سپس به احکام شک عمل میگردد2) ر شکّیات (. شک کننده در عدد رکعات نماز مستحب بین بنا بر اقلّ و اکثر مخیّر است. 3
3. از شرایط دو ماه روزه کفّاره، پی در پی بودن 31 روز آن است؛ لیکن اگر در اثنای آن ایّام - به سبب عذری همچون حیض یا بیماری - ناگزیر از افطار گردد، پس از زوال عذر بنا را بر آن مقدار از روزه گرفته شده میگذارد و ادامه میدهد4) ر کفّاره (.
4. کسی که طواف حج یا عمره را در اثنا رها کرده است درصورت تجاوز از نصف، بنا را بر آن میگذارد و هفت شوط را به پایان میبرد و نیازی به اعاده طواف نیست5) ر طواف (.
از بناء به معنای چهارم به مناسبت در باب صلات سخن رفته است.
در قرائت و اذکار نماز رعایت بناء کلمه واجب است؛ بدین معنا که کلمه مبنی، حرکت داده نمیشود و اگر مبنی بر حرکت ضَمّه، فتحه یا کسره است حرکت دیگری داده نمیشود هرچند آن حرکت مقتضای عاملی باشد که بر سر آن درآمده است. 6
) ر اِعراب (
1. جواهر الکلام 332 /12. 2 117 /9 و 287 /9. 6 326 /19. 5 71 /17. 4 423. 3 342 - 341 و 293.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 137