آیه کفاره صید
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیه کفاره صید: آیه 95 سوره مائده.
آیه « یَا اَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَقتُلُوا الصَّیدَ وَ اَنتُم حُرُمُ... » در باب حج برای حرمت صید حیوان وحشی غیر دریایی 1 در حال احرام (--» احرام) و وجوب کفّاره آن، مورد استدلال قرار گرفته است.
هر کس در حال احرام صید کند، باید چارپایی مشابه آنچه سید کرده است، کفّاره دهد. مراد از مماثلت در آیه، همانندی از جهت هیئت و صورت است. از این رو، واجب است در شکار شترمرغ، گاو وحشی و آهو، به ترتیب شتر، گاو اهلی و گوسفند کفّاره داده شود. صیدی که در چارپایان همانندی ندارد، در صورت تعین کفّاره آن در روایات، همان کفّاره معیّن شده و گرنه، قیمت شکار کفّاره داده می‌شود. 2
مراد از رسیدن قربانی به کعبه (هَدیاً بَالَغَ الکَعبَة ِ) در احرام عمره، ذبح آن در مکّه و محلی به نام « حَزوَرَه » (--» حزوره) و در احرام حج، ذبح آن در منی (--» منی) می‌باشد که در هر دو صورت گوشت قربانی بعد از ذبح باید صدقه داده شود. 3
بنا بر جمله « أَو کَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاکِینَ أَو عَدلُ ذَلِکَ صِیَاماً » می‌توان به جای ذبح، شصت مسکین را سیر کرد یا شصت روز، روزه گرفت. به قول مشهور، به مقتضای واژه « أَو » در آیه، مُحرم (--» احرام) بین این سه کفّاره (ذبح، اطعام، و روزه) مخیّر می‌باشد. 4
اکثر فقیهان به دلیل جمله « وَ مَن عَادَ فَیَنتَقِمُ اللهُ مِنهُ » قائل شده‌اند که در صورت تکرار شکار، کفّاره مکرر نمی‌شود و خداوند خود انتقام خواهد گرفت. البته
مورد بحث تکرار صید عمدی در یک احرام است 5 (--» صید) .
1 - زبدة البیان 374.
2 - مسالک الافهام (کاظمی) 2 262 - 263 و کنز العرفان 1 324.
3 - مسالک الافهام (کاظمی) 2 269 - 270.
4 - 271 - 272.
5 - 273 - 27.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 187