آیات عرش و کرسی

توضیح مفهومی

آیات عرش و کرسی : آیات دارای واژه‌های «عرش» و «کرسی»

'عرش' در لغت به معنای تخت است و به همین معنا چهار بار در قرآن (در آیات 100 سوره یوسف و 23، 38 و 42 سوره نمل) آمده است.

'کرسی' نیز به معنای تخت و سریر است. این واژه به همین معنا در آیه 34 سوره ص به کار رفته که اشاره به تخت سلیمان است. اما واژه عرش 21 بار و کرسی یک بار در قرآن به خداوند سبحان نسبت داده شده است که مجموع این آیات را 'آیات عرش و کرسی' می‌نامند. برخی از این آیات چنین است:

1. آیه 17 سوره الحاقه: «... وَیَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّکَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمَانِیَةٌ»؛ «و عرش پروردگارت را آن روز هشت (فرشته ) بر سر خود بر می‏دارند».

2. آیه 5 سوره طه: «الرَّحْمَنُ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوَی»؛ «خدای رحمان که بر عرش استیلا یافته است».

3. آیه 2 سوره رعد: «... ثُمَّ اسْتَوَی عَلَی الْعَرْشِ...»؛ «آنگاه بر عرش استیلا یافت».

4. آیه 254 سوره بقره: «... وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ...»؛ «کرسی او آسمانها و زمین را در بر گرفته».

و نیز آیات: 54 سوره اعراف، 129 سوره توبه، 100 سوره یوسف، 42 سوره اسراء، 86 و 116 سوره مؤمنون، 59 سوره فرقان، 26سوره نمل، 4 سوره سجده، 75 سوره زمر، 7 و 15 سوره مؤمن، 82 سوره زخرف، 4 سوره حدید، 20 سوره تکویر، 15 سوره بروج و 7 سوره هود.

گروهی از ظاهر گرایان از جمله کرامیه، مجسمه و حنابله، عرش و کرسی را جسمانی ‌شمرده، عقیده دارند خداوند مستقرّ بر عرش و مماس با آن‌ها است و گاهی از عرش بر آسمان فرود می‌آید؛ ولی شیعه و معتزله معتقدند عرش و کرسی دارای معنای مجازی و کنایی‌اند و در آیاتی که عرش و کرسی به خدا نسبت داده شده، به معنای علم و عظمت و احاطه قدرت و سلطه و سلطنت خداوند سبحان است؛ زیرا این آیات با توجه به آیات محکم همچون: «لاَّ تُدْرِکُهُ الأَبْصَارُ»، «لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ» و… هرگز بر جسمانی بودن خداوند سبحان دلالت ندارند.

منابع

1. التمهید فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (105-107)
2. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه (81-82)
3. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (14-17)
4. المفردات فی غریب القرآن : صفحه 445
5. المفردات فی غریب القرآن : صفحه 341
6. پیام قرآن , روش تازه ای درتفسیر موضوعی قرآن جلد 2 : صفحه (276-279)
7. التحقیق فی کلمات القرآن جلد 8 : صفحه (84-90)

اصطلاح‌نامه

اعم

آیات

وابسته

عرش و کرسی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیات عرش و کرسی به زیرصفحه آیات عرش و کرسی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (14-17)
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه (81-82)
• التحقیق فی کلمات القرآن جلد 8 : صفحه (84-90)
• التمهید فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (105-107)، (121-125)
• المفردات فی غریب القرآن : صفحه 341، 445
• پیام قرآن , روش تازه ای درتفسیر موضوعی قرآن جلد 2 : صفحه (276-279)