عملکردها

نسخ قبل از امتثال

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

نسخ قبل از امتثال : نسخ حکم مستفاد از آیه، پیش از عمل به مضمون آن

«نسخ قبل از امتثال» که آن را «نسخ حقیقی» نیز می‌گویند این است که مأمورٌبه پیش از امتثال نسخ شود؛ مانند آیه 12 سوره مجادله، معروف به «آیه نجوا» که با آیه 13 همین سوره نسخ شده است.

آیه 12 می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا نَاجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَةً». طبق این آیه، هنگام نجوای با پیامبر اسلام (ص) باید صدقه داد؛ اما پیش از این که مسلمانان به آیه عمل کنند، خداوند متعال آن را نسخ کرد و فرمود:

«أَأَشْفَقْتُمْ أَن تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْوَاکُمْ صَدَقَاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَتَابَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ» (مجادله//13) .

مفسّران گفته‌اند هیچ کس غیر از امیرمؤمنان علی (ع) به این آیه عمل نکرد. آن حضرت یک دینار داشت که آن را به ده درهم تبدیل کرد و در ازای هر مسئله‌ای که از پیامبر (ص) می‌پرسید، یک درهم صدقه می‌داد تا این که این فریضه نسخ شد.

منابع

  1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 41
  2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 68

اصطلاح‌نامه

اعم

نسخ قرآن ( علوم قرآنی )

وابسته

نسخ بعد از امتثال

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه نسخ قبل از امتثال به زیرصفحه نسخ قبل از امتثال/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 68
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 41
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 48
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 362
  • تاریخ جمع قرآن : صفحه 280
  • مجله پژوهشهای قرآنی جلد 3 : صفحه 278
  • مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 244، 245، 247