دعوی در مقدار مال مضاربه

توضیح مفهومی

دعوی در مقدار مال مضاربه : اختلاف عامل و مالک در کم و زیادی مال مضاربه

اختلاف عامل و مالک در مقدار مال مضاربه به این صورت است که عامل ادعا دارد مقدار مالی که در اختیار او قرار داده شده کمتر از آن چیزی است که مالک آن را ادعا می‌کند؛ ولی مالک منکر آن بوده و مدعی است مقدار مال مضاربه بیشتر است.

این مساله از دو جهت محل بحث است:

1- اختلاف فقط منحصر در مقدار مال مضاربه است؛ که در این صورت قول عامل با قسم مقدم است ؛ دلیلش عبارت است از « اصالت عدم » .

2-اختلاف در مقدار، منجر به اختلاف در سهم عامل از سود مضاربه می‌گردد که در این باره سه قول مطرح است:

الف: تقدیم قول عامل با بینه؛ این قول از ظاهر کلام علامه در « قواعد الاحکام » استفاده می‌شود . دلیل این قول این است که عامل مضاربه، منکر، و مالک مضاربه مدعی مقدار مال مضاربه است و قول عامل نیز با اصل عدم زیادی موافق است در نتیجه قول او مقدم می‌شود.

ب: تقدیم قول مالک که قول فقهایی نظیر کرکی در « جامع المقاصد » و صاحب جواهر است.

ج: قول به تفصیل که قول فخر المحققین است؛ ایشان معتقدند در صورتی که مال مضاربه با تفریط عامل مضاربه تلف شده باشد، مطلقا قول مالک مقدم است اما اگر اختلاف در تلف با تفریط باشد، قول عامل مقدم است.

منابع

1. جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 168
2. الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 228
3. المبسوط فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 203
4. ریاض المسائل جلد 5 : صفحه 459
5. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 363
6. مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 798
7. مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 362
8. ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 2 : صفحه 331

اصطلاح‌نامه

اعم

دعوی در مال مضاربه

منابع

• الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 228
• المبسوط فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 203
• ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 2 : صفحه 331
• تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 619
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 168
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 363
• ریاض المسائل جلد 5 : صفحه 459
• مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 362
• مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 798
• نظام المضاربة فی الشریعة الاسلام الغراء : صفحه 84