دعوی در مال مضاربه

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ دعوی در مال مضاربه

◄ دعوی تلف مال مضاربه

◄ دعوی در مال مضاربه مجهول

◄ دعوی در مقدار مال مضاربه

◄ دعوی رد مال مضاربه

توضیح مفهومی

دعوی در مال مضاربه : اختلاف مالک با عامل بر محور مال مضاربه

اختلاف عامل با مالک بر محوریت مال مضاربه، چند فرض دارد:

1- اختلاف در رد مال مضاربه؛ به این صورت که عامل مدعی رد و مالک منکر آن است؛ در این باره دو قول وجود دارد:

الف: تقدیم قول مالک به ضمیمه قسم خوردن او که قول مشهور فقها است؛ دلیل:

1- مالک منکر است و عامل مدعی و مندرج در عموم «البینة علی من ادعی و الیمین علی من انکر» است .

2- اصالت عدم رد .

ب: تقدیم قول عامل که قول شیخ طوسی در « مبسوط » است؛ دلیل: یک- عامل همانند مستودع (ودیعه گیرنده) امین است . دو- عدم قبول قول مالک مستلزم تکلیف بما لا یطاق است برای این که احتمال راست گویی وجود دارد بنابراین تکلیف کردن بار دوم مستلزم تکلیف بما لا یطاق است .

2- اختلاف عامل با مالک در مقدار مال مضاربه؛ به این صورت که عامل ادعا دارد مقدار مالی که در اختیار او قرار داده شده کمتر از آن چیزی است که مالک آن را ادعا می‌کند؛ ولی مالک منکر آن بوده و مدعی است مقدار مال مضاربه بیشتر است.

این مساله از دو جهت محل بحث است:

الف: اختلاف فقط منحصر در مقدار مال مضاربه است؛ که در این صورت قول عامل با قسم مقدم است ؛ دلیل این حکم « اصالت عدم » است .

ب: اختلاف در مقدار، منجر به اختلاف در سهم عامل از سود مضاربه می‌گردد؛ در این باره چند قول مطرح است:

یک - تقدیم قول عامل با بینه؛ این قول از ظاهر کلام علامه در « قواعد الاحکام » استفاده می‌شود . دلیل این قول این است که عامل مضاربه، منکر، و مالک مضاربه مدعی مقدار مال مضاربه است و قول عامل نیز با اصل عدم زیادی موافق است در نتیجه قول او مقدم می‌شود.

دو - تقدیم قول مالک که قول فقهایی نظیر کرکی در « جامع المقاصد » و صاحب جواهر است.

سه - قول به تفصیل که قول فخر المحققین است؛ ایشان معتقدند در صورتی که مال مضاربه با تفریط عامل مضاربه تلف شده باشد، مطلقا قول مالک مقدم است اما اگر اختلاف در تلف با تفریط باشد، قول عامل مقدم است.

منابع

1. مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 803
2. مجمع الفائدة و البرهان جلد 10 : صفحه 250
3. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 459
4. مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 804
5. مجمع الفائدة و البرهان جلد 18 : صفحه 250
6. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 379
7. المبسوط فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 174
8. جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 168
9. الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 228
10. المبسوط فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 203
11. ریاض المسائل جلد 5 : صفحه 459
12. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 363
13. مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 798
14. مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 362
15. ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 2 : صفحه 331

اصطلاح‌نامه

اعم

دعوی در مضاربه

اخص

دعوی تلف مال مضاربه، دعوی در مال مضاربه مجهول، دعوی در مقدار مال مضاربه، دعوی رد مال مضاربه

وابسته

مال مضاربه

منابع

• الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 228
• المبسوط فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 203
• المبسوط فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 174
• ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 2 : صفحه 331
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 166، 168
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 363، 379، 459
• ریاض المسائل جلد 5 : صفحه 459
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 10 : صفحه 250
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 18 : صفحه 250
• مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 362
• مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 798، 803، 804
• مهذب الاحکام جلد 19 : صفحه 344