تخییر مصلحت

توضیح مفهومی

تخییر مصلحت ) تخییر اجتهاد؛ تخییر اجتهاد در مصلحت(: تخییر در گزینش یکی از چند چیز با رعایت مصلحت.

تخییر مصلحت، مقابل تخییر شهوت) ر تخییر شهوت (عبارت است از تخییر در گزینش یکی از چند چیز با رعایت اصلحیّت آن) الاَصلح فالاَصلح (. بنابر این، آن که مصلحت بیشتری دارد گزینش می‏شود و عدول از آن به دیگری جایز نیست. از این عنوان به مناسبت در باب جهاد سخن گفته شده است.

نیروی دشمن که پس از پایان جنگ به اسارت در می‏آید بنابر مشهور کشته نمی‏شود و امام علیه السّلام بین آزاد کردن

________________________________________

412

او بدون فدیه و رها ساختن وی در ازای فدیه و به بردگی گرفتن او مخیّر است.

بنابر تصریح گروهی از متأخّران، تخییر بین سه امر یادشده تخییر مصلحت است؛ یعنی امام علیه السّلام در گزینش یکی از آنها باید مصلحت مسلمانان را در نظر بگیرد و نسبت به اسیر اقدامی را انجام دهد که برای آنان اصلح باشد. مقتضای این قول - جز در صورت تساوی سه امر یادشده در مقدار مصلحت - عدم تخییر است. 1 برخی گفته‏اند: ظاهر نصوص و فتاوای فقها در این مسئله، اطلاق تخییر و عدم تقیید آن به مصلحت است هرچند تقیید، اولی و احوط است. 2

1. منتهی‏المطلب) ق (928 /2؛ تذکرةالفقهاء 159 /9؛ جامع المقاصد 392 /3؛ مسالک الافهام 2 40 /3. ریاض المسائل 535 - 534 /7؛ جواهر الکلام 127 /21.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 411

اصطلاح‌نامه

اعم

تخییر ( فقه )

وابسته

تخییر دلبخواهی

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 411