جنون مضارب

توضیح مفهومی

جنون مضارب : دیوانه شدن عامل مضاربه، از اسباب بطلان مضاربه

جنون عامل مضاربه از دو جهت محل بحث است:

1- از جهت بطلان یا عدم بطلان عقد که از نظر فقها جنون عامل مضاربه موجب بطلان عقد است چه جنون ادواری باشد و چه اطباقی؛ دلایل این حکم عبارت است از:

اولا: حکم به صحت معاملات در صورتی صحیح است که عامل مضاربه اهلیت و مالک مضاربه قابلیت آن را داشته باشد، حال اگر جنون بر آنها عارض شود اهلیت و قابلیت به خودی خود منتفی گشته و در نتیجه عقد باطل می‌گردد؛

ثانیا: اذن در مضاربه که به منزله روح عقد است با جنون از بین می‌رود در نتیجه عقد باطل می‌گردد؛

ثالثا: اجماع.

2- از جهت تاثیر و عدم تاثیر اجازه وارث در حال جنون جهت تجدید عقد که در این باره نیز فقها اجازه وارث را موثر در تجدید عقد نمی‌دانند؛ دلیلش این است که مضاربه به سبب عارض شدن جنون عامل مضاربه، فسخ می‌گردد و در این هنگام اگر وارث بخواهد عقد مضاربه را تجدید نماید باید شرایط مال مضاربه از جمله نقدیت رعایت گردد .

نکته 1: فقهایی نظیر محقق یزدی در « عروه »، محقق خویی در « مبانی عروه » و محمد امین زین الدین در « کلمة التقوی » براین عقیده‌اند اگر اجماعی در مورد بطلان مضاربه به سبب جنون ادواری مضارب نمی‌بود می‌توان به عدم بطلان وصحت آن حکم نمود با این قید که در زمان جنون، حق تصرف در مال مضاربه را ندارد .

نکته 2: مجنون ادواری پس از افاقه ازجنون می‌تواند درمضاربه، عقد مجدد ببندد.

منابع

1. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 355
2. الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 217
3. سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17 : صفحه 102
4. مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 635
5. مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 353
6. العروة الوثقی (ط.ج) جلد 5 : صفحه 254
7. کلمة التقوی جلد 4 : صفحه 416

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «جنون مضارب» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

جنون عامل مضاربه

اعم

جنون متعاقدان مضاربه، مبطلات مضاربه

وابسته

جنون مالک مضاربه، مضارب

منابع

• الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 217
• العروة الوثقی (ط.ج) جلد 5 : صفحه 254، 256
• تحریرالمجله جلد 2-3 : صفحه 290
• تحریرالمجله جلد 3 : صفحه 290
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 355
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17 : صفحه 102
• کلمة التقوی جلد 4 : صفحه 416
• مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 142، 204
• مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) : صفحه 204
• مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 4 : صفحه 353
• مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 635