نسبت إنشایی
از دانشنامه علوم اسلامی
رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
نسبت إنشایی : نسبت ایجاد شده با انشا
نسبت انشایی، نسبتی است که به محض انشا ایجاد می‌گردد؛ به بیان دیگر، لفظ، وجود تنزیلی برای معنا است و به صرف انشا، نسبت تنزیلاً ایجاد می‌گردد؛ بنابراین، به خلاف نسبت اخباری که منشأ انتزاع خارجی دارد، در نسبت انشایی، نسبت از خارج انتزاع نمی‌شود بلکه در خارج تولید می‌گردد.
نسبت موجود در جمله‌های تام انشایی را نسبت تام انشانی می‌نامند.
به نظر مشهور اصولی‌ها جمله تام برای نسبت وضع شده است، با این تفاوت که در جمله‌های انشایی معانی به وسیله الفاظ ایجاد می‌شود، در حالی که در جمله‌های خبری الفاظ از معانی حکایت می‌کند.
نکته:
نسبت موجود در حروف ایجادی، نوعی نسبت ناقص انشایی است، در حالی که نسبت موجود در جمله تام انشایی، نوعی نسبت تام انشایی است.
منابع
- بحوث فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 313
- بحوث فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 288
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «نسبت إنشایی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: