نسبت إضافی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
نسبت إضافی : نسبت موجود در جملات ناقص اضافی
نسبت اضافی، از اقسام نسبت ناقص و مقابل نسبت وصفی بوده، و در جملات ناقص اضافی وجود دارد، مانند: ' ضربُ زیدٍ ' که گویای رابطه میان مضاف (ضرب) و مضاف الیه (زید) است.
این گونه نسبت از اقسام نسبت‌های تحلیلی موجود در ذهن شمرده می‌شود؛ به این بیان که نسبت خارجی به کمک مفهوم واحد مرکبی به ذهن می‌آید، زیرا نسبت ناقص در حکم مفرد (مقابل جمله) است، اما در ذهن با تحلیل این مفهوم واحد، به دو مفهوم ' ضرب ' و ' زید ' رابطه‌ای میان آنها بر قرار می‌شود که چون افاده اش تام نیست به صورت نسبت ناقص جلوه می‌نماید.
نکته:
مرحوم ' محقق خویی ' معتقد است هیئت جمله ناقص مثل: ' ضرب زید ' برای تحصیص وضع شده است؛ یعنی دایره صدق اسم مضاف را تنگ می‌کند؛ برای مثال، مفهوم ' آب ' شامل هر آبی می‌شود: آب دریا، آب نهر، آب کوزه و غیره، اما وقتی گفته می‌شود ' آب کوزه '، مفهوم آن ضیق شده و خصوص آب موجود در کوزه ـ حصه‌ای خاص ـ را در بر می‌گیرد.
مشهور اصولی‌ها معتقدند جمله ناقص برای نسبت ناقص وضع شده است، مانند: نسبت موجود در ' ضرب زید '.
منابع
- بحوث فی علم الاصول جلد 1 : صفحه (276-277)
- بحوث فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 264
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه نسبت إضافی به زیرصفحه نسبت إضافی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.