معالجه

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

درمان: مداوا کردن.

از احکام آن در بابهای طهارت، نکاح، اطعمه و اشربه، حدود و قصاص سخن گفته‏اند که در سه بخش ارائه می‏شود.

1. درمان شونده: در صورتی که زندگی بیمار متوقف بر درمان باشد، بر او واجب است نسبت به درمان خود اقدام کند. 1 در وجوب درمان بر کسی که کنترل بول و غائط خود را از دست داده) مسلوس و مبطون (اختلاف است. 2

رتق) ر رتق (در زن، در صورت وجود آن قبل از عقد ازدواج، موجب ثبوت حقّ خیار فسخ عقد برای مرد است، در صورتی که درمان آن امکان پذیر

________________________________________

598

نباشد یا ممکن باشد لیکن زن از آن امتناع کند. بر زن نیز درمان آن واجب نیست؛ در نتیجه شوهر نمی‏تواند وی را بر آن اجبار کند. 3

اگر کسی به دیگری آسیبی برساند و آسیب دیده بر اثر کوتاهی در درمان خود بمیرد، هرچند آسیب دیده به خاطر ترک درمان مقصّر می‏باشد، لیکن جانی ضامن است. 4

2. درمان کننده: بر پزشک حاذق در امر درمان، مداوا کردن بیماران واجب کفایی) ر وجوب کفایی (و دریافت اجرت در ازای آن جایز است5) ر پزشکی (.

مداوا کردن دزد پس از قطع دست وی به بند آوردن خون موضع قطع شده، مستحب است6) ر حسم (.

درمان بیماری که امید بهبود وی نمی‏رود بر پزشک واجب نیست؛ از این رو، خود داری از ادامه درمان بیمار محتضر) ر احتضار (جایز است؛ لیکن کشتن وی از روی ترحّم) آتانازی (حرام و مصداق قتل نفس و موجب قصاص و ثبوت دیه است7) ر اجهاز (.

3. وسیله درمان) دارو (: درمان کردن با برخی وسائل، مستحب، با برخی جایز، با برخی مکروه، و با برخی دیگر حرام است.

مستحب: درمان و استشفا به قرآن، 8 دعا، 9 صدقه، 10 آب زمزم، 11 و نیم خورده مؤمن، 12 مستحب است.

جایز: درمان و استشفا به تربت امام حسین علیه السّلام13- به خوردن و غیر آن - و قبور سایر معصومان علیهم السّلام و نیز قبور شهدا و عالمان دینی، 14 انواع داروها و عسل، 15 آب باران، 16 آب ناودان کعبه، 17 بول شتر18 و خورده طعامهای کنار ریخته شده از سفره، 19 جایز است. خوردن تربت معصومان، جز امام حسین علیهم السّلام، به جهت استشفا جایز نیست، مگر آنکه با نوشیدنی‏ای مُجاز، مثل آب مخلوط و در آن مستهلک گردد. 20

مکروه: درمان و استشفا با آبهای گرم معدنی مکروه است. 21

حرام: درمان و استشفا به وسیله محرمات، جز در حال ضرورت و

________________________________________

599

انحصار درمان به آن، حرام است. 22 در جواز درمان به خمر و سایر مشروبات الکلی حتّی در حال ضرورت اختلاف است. 23

) ر بیماری () ر بهبود (

1. منهاج الصالحین) سیستانی (309 /3؛ الفقه والمسائل الطبیة/ 2 10 - 9. العروة الوثقی 464 - 463 /1؛ مصباح المنهاج 149 - 148 /3؛ مصباح الهدی 3 65 /4. جواهر الکلام 5 27 /42. 4 338 - 335 /30. العروة الوثقی 6 136 /5. جواهر الکلام 7 542 /41. استفتائات پزشکی/ 8 39. بحار الانوار 9 176 /92. وسائل الشیعة 345 /25؛ التحفة السنیة/ 10 344. وسائل الشیعة 433 /2 و 12 260 /25. 11 374 /9. التحفة السنیة/ 197 و 313؛ کشف الغطاء 13 422 /2. الروضة البهیة 326 /7؛ جواهر الکلام 358 /36 و 502؛ مدارک الاحکام 114 /4؛ تحریر الوسیلة 14 164 /2. جواهر الکلام 15 52 /2. زبدة البیان / 808 و 646 - 645؛ جواهر الکلام 502 /36؛ مسالک الافهام) کاظمی (160 /4؛ بحار الانوار 16 288 /66. وسائل الشیعة 18 262. 17 265 /25. الروضة البهیة 209 /3 و 19 324 /7. وسائل الشیعة 378 /24؛ مستند الشیعة 20 254 - 253 /15. تحریر الوسیلة 21 164 /2. جواهر الکلام 424 /36؛ مستند الشیعة 22 236 /15. تحریر الوسیلة 23 170 /2. استفتائات پزشکی/ 49؛ جواهر الکلام 444 /36؛ مستند الشیعة 34 /15.