قصه قوم سبأ
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
قصه قوم سبأ : سرگذشت قرآنی قوم سبأ
کلمه «سبأ» دو بار در قرآن آمده است:
1. در واقعه سیل بنیان‌کنی که سدّ مأرب را درهم شکست و قوم سبأ را در کشورهای اطراف پراکنده کرد.
2. در داستان ملکه سبأ که به دربار سلیمان آمد و فرمان پذیرفت.
قوم سبأ در جنوب عربستان به سر می‌بردند. آن‌ها در آبیاری و سدسازی مهارت زیادی داشتند و بنای سد مأرب، بهترین نماینده هنری آن‌ها است. مأرب در کشور یمن و جنوب شبه جزیره عربستان، پایتخت این قوم بوده است.
سد «مأرب» یا «عرم» دیواری قطور و کوه‌پیکر بود که در شمال و مشرق کشیده شده و دو طرف دیگر آن کوه بود. این سدّ در عرض رود «اذنه» قرار داشت. طول سدّ، حدود هشتصد قدم بود که تقریباً یک ثلث غربی آن هنوز پایدار است و دو ثلث دیگر را سیل ویران کرده است. مردم سبأ در باره تقسیم آب و املاک، قوانین و مقررات قابل‌توجهی داشتند.
خداوند برای هدایت این قوم که غرق در نعمت‌های الهی بودند پیامبرانی فرستاد؛ اما آنان فرستادگان خدا را تکذیب کرده، بر انجام اعمال ناپسند خود اصرار ورزیدند تا این‌که خداوند سیل «عرم» را بر آن سدّ عظیم گماشت تا آن را ویران کند. آب، همه دشت و باغ‌ها و خانه‌ها را فراگرفت و همه را ویران کرد و پس از چندی آن وادی خرم را به صحرایی خشک و سوزان تبدیل کرد.
قرآن کریم به دو واقعه از سرزمین سبأ اشاره می‌کند:
1. در آیات 14 به بعد سوره سبأ آمده است: «برای قوم سبأ در مسکن‌هایشان پدیده شگرفی بود؛ از جمله دو بوستان در جانب راست و چپ. به ایشان گفته شده بود از روزی پروردگار بخورند و او را سپاس بگزارند؛ ولی رویگردان شدند و کفر ورزیدند و مستوجب قهر الهی شدند و جزایشان این بود که بر آنان سیل بنیان‌کن (سیل‌العرم) روانه شد و به جای آن دو بوستانشان، دو بوستان دارای میوه‌های ناگوار و درخت گز و اندک مایه‌ای از درخت سدر جانشین شد.
2. واقعه دیگر در آیه 22 سوره نمل آمده است که اشاره دارد به بلقیس، ملکه سبأ که بر آنان فرمانروایی می‌کرد و از همه چیز برخوردار بود و تختی شگرف داشت. او و قومش به جای خداوند، به خورشید سجده می‌کردند… تا این‌که سلیمان نامه‌ای با این مضمون برای او فرستاد: «از من سرکشی مکنید و با من از در تسلیم درآیید». بلقیس پس از دریافت نامه و نظرخواهی از بزرگان قومش سرانجام به نبوت و قدرت سلیمان ایمان آورد.
منابع
- اعلام القرآن : صفحه (362-380)
- قاموس قرآن جلد 3 : صفحه 203
- قصص قرآن جلد 2 : صفحه 260
- قاموس کتاب مقدس : صفحه 465
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «قصه قوم سبأ» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قصه قوم سبأ به زیرصفحه قصه قوم سبأ/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.