قرینه ارتکازی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
قرینه ارتکازی : شیء مرتکز در ذهن، و راهنمای مخاطب به مراد جدّی متکلّم
قرینه ارتکازی، قرینه‌ای غیر لفظی بوده و عبارت است از اندوخته‌های ارتکازیی که به مرور زمان در نهان ذهن انسان‌ها جای گرفته است و بر مراد جدی متکلم قرینه می‌گردد؛ برای مثال، اگر به کسی که سال‌ها در کنار رودخانه کارون زندگی می‌کند، گفته شود از رودخانه آب بیاور، کلمه رودخانه به دلیل ارتکاز ذهنی او، در رودخانه کارون ظهور پیدا می‌کند.
نکته:
علم ارتکازی، علمی است که در نهان ذهن انسان‌ها به خاطر عواملی هم چون انس یا سر و کار داشتن مداوم با چیزی شکل می‌گیرد، هر چند شخص، به آن علم نداشته و از آن غافل باشد.
منابع
- بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 19
- بحوث فی علم الاصول جلد 6 : صفحه 200
- مبادی فقه و اصول : صفحه 224
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «قرینه ارتکازی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: