ضمایر ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
ضمایر ( اصول فقه ) : اسم‌های جانشین اسم ظاهر
ضمایر، جمع ضمیر و ضمیر اسمی است که جانشین اسم ظاهری شده که قبلاً در کلام آورده شده است؛ بنابراین، آوردن ضمیر، گوینده و نویسنده را از آوردن دوباره اسم بی نیاز می‌نماید، مانند ' هو '، ' انت '، ' انا '.
در کتاب ' کشاف اصطلاحات الفنون ' آمده است:
' الضمیر و یسمی بالمضمر ایضا اسم کنّی به عن متکلم او مخاطب او غائب تقدم ذکره بوجهٍ ما… ' [۱] .
نکته:
اصولی‌ها، درباره وضع ضمایر اختلاف دارند؛ بعضی مانند مرحوم ' آخوند ' وضع، موضوع له و مستعمل فیه را در ضمایر ـ مانند حروف ـ عام و جزئیت را ناشی از نحوه استعمال می‌دانند؛ برخی دیگر مانند مرحوم ' مظفر ' وضع را عام و موضوع له را خاص می‌دانند و بعضی دیگر مانند مرحوم ' نایینی ' وضع و موضوع له را عام و مستعمل فیه را خاص می‌دانند.
نیز ر.ک:وضع ضمایر.
پانوشت
منابع
- شرح اصول فقه جلد 1 : صفحه 48
- فوائد الاصول جلد 1,2 : صفحه 54
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 90
- فرهنگ معارف اسلامی جلد 3 : صفحه 191
- ایضاح الکفایة جلد 1 : صفحه 68
- انوار الاصول جلد 1 : صفحه 56
- تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 141
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ضمایر ( اصول فقه ) به زیرصفحه ضمایر ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 334
- الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 17، 25
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 4 : صفحه 24
- انوار الاصول جلد 1 : صفحه 56، 57
- ایضاح الکفایة جلد 1 : صفحه 68
- تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 141
- تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 40، 42
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 39، 41
- شرح اصول فقه جلد 1 : صفحه 48
- فرهنگ معارف اسلامی جلد 3 : صفحه 191
- فوائد الاصول جلد 1,2 : صفحه 54
- کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم جلد 2 : صفحه 884
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 90