سوره کوثر
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سوره کوثر : یکصد و هشتمین سوره قرآن
«کوثر» صیغه مبالغه از ماده «کثر» است و با ماده و هیئت بر کثرت دلالت میکند و منظور، نعمتهای بیشمار خداوند به پیامبر (ص) است که مصداق کامل آن، وجود مبارک حضرت فاطمه (س) است. اقامه نماز و قربانی در ازای نعمتها دستور خداوند به پیامبر (ص) در این سوره است.
خداوند در این سوره بسیار کوتاه که خود معجزهای است، منتی بر رسول خدا (ص) نهاده به این که به آن جناب کوثر داده، و این بدان منظور است که آن جناب را دلخوش سازد و بفهماند که آن کس که به وی زخم زبان میزند که اولاد ذکور ندارد و اجاق کور است، خودش اجاق کور است، و این سوره کوتاهترین سوره قرآن است.
روایات در این که آیا این سوره در مکه نازل شده و یا در مدینه مختلف است، گفته شده: ظاهرش این است که در مکه نازل شده؛ بعضی از مفسران به منظور جمع بین دو دسته روایات گفتهاند ممکن است دونوبت نازل شده باشد یکی در مکه و بار دیگر در مدینه.
در اینکه منظور از کوثر، نهری در بهشت، حوضی در محشر، ذریه و فرزندان زیاد، عالمان امت، نبوت و قرآن، علم و حکمت یا… است، نظریههای گوناگونی وجود دارد. منظور هرکدام باشد، این خیر کثیر را خداوند به پیامبر (ص) عطا کرده و نام سوره از این لفظ گرفته شده است.
ویژگیهای سوره کوثر:
1. سه آیه، ده کلمه و 42 یا 43 حرف دارد.
2. در ترتیب نزول، پانزدهمین و در قرآن کریم یکصد و هشتمین سوره است.
3. پس از سوره عادیات و پیش از سوره تکاثر و (پیش از هجرت) در مکه نازل شد و هیچ آیه مدنی ندارد. برخی گفتهاند این سوره مدنی است.
4. از سورههای مفصّل و از نوع قصار آن و کوتاهترین سوره قرآن است.
5. از سُوَر جمعیالنزول است.
6. نسخی در آن رخ نداده است.
نام دیگر این سوره «إنّا أعطیناک» است.
منابع
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 37
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 611
- تفسیر نمونه جلد 27 : صفحه 367
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 611
- تاریخ قرآن : صفحه 591
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
اصطلاحنامه
مترادفات
از واژه «سوره کوثر» بجای واژههای زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
نمایههای موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاحنامه).
برای دسترسی به نمایههای شامل واژه سوره کوثر به زیرصفحه سوره کوثر/نمایههای موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با سوره ها : صفحه 52
- اسباب النزول : صفحه 306
- اسلام و هنر : صفحه 208
- اعجاز قرآن : صفحه 591
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1-2 : صفحه 57
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 57
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 381
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 297
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 39، 193
- البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
- البیان فی تفسیرالقرآن : صفحه 97، 98
- التمهید فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 253
- التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 67، 490
- التمهید فی علوم القرآن : صفحه 135، 142، 162
- الجامع لاحکام القرآن جلد 1 : صفحه 74، 93
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 37
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 611
- تاریخ جمع قرآن جلد 208,291,2972 : صفحه 1
- تاریخ جمع قرآن : صفحه 208، 291، 297
- تاریخ قرآن : صفحه 591
- تفسیر نمونه جلد 27 : صفحه 367
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 611
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
- لباب النقول فی اسباب النزول : صفحه 217
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 150