عملکردها

رذایل ( فقه )

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

رذیلت‏

رذیلت مقابل فضیلت.


در علم اخلاق، رذیلت بر هر صفت زشت و ناپسند، همچون تکبر، عجب، حسد، بخل، حرص و غیر آنها از صفات حیوانی اطلاق میشود. مقابل آن، فضیلت است که بر صفات پسندیده و انسانی نظیر صداقت، تواضع و قناعت اطلاق میگردد.

در بسیاری از آیات و روایات به تحصیل فضایل و تزکیه و تهذیب نفس از رذایل اخلاقی سفارش و تأکید شده است.



93

چنان که در جوامع حدیثی، بویژه وسائل الشیعة، بابهایی چند بدین منظور اختصاص یافته است 1 (---> اخلاق) . از عنوان یاد شده در بابهایی نظیر صلات، حج و امر به معروف و نهی از منکر سخن گفته‏‌اند.

شایسته است خطیب جمعه (امام جمعه) از رذایل اخلاقی پاک و مبرا باشد. 2

مستحب است نماز استسقا (---> نماز باران) پس از توبه و تصفیه نفس از رذایل اخلاقی به جا آورده شود. 3

از مصادیق فسوق- که بر مُحرم (---> احرام) حرام میباشد- بر شمردن فضایل و مناقب برای خود و نسبت دادن رذایل به دیگران و بری دانستن خود از آنها است. 4

شایسته است مؤمنان، بویژه عالمان دینی و کسانی که رسالت ارشاد و هدایت مردم را بر عهده دارند، در تزکیه و تصفیه نفس خویش از رذایل و آراستن خود به فضایل بر دیگران پیشی گیرند. 5


1. وسائل الشیعة 16/ 5- 107

2. الروضة البهیة 1/ 661

3. 691

4. مختلف الشیعة 4/ 85

5. کلمة التقوی 2/ 318.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 4 : صفحه 92

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «رذایل ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

رذیلت

اعم

اخلاق ( فقه )، منکرات

اخص

اختیال، بخل ( فقه )، بد خلقی ( فقه )، تبعیت هوای نفس ( فقه )، تعصب بر غیر حق، تکبر ( فقه )، حرص به دنیا، حسد ( فقه )، ریا ( فقه )، سُمْعَه، عُجب، فخرفروشی، نسبت رذایل به دیگران

وابسته

تقدم در تصفیه رذایل، طهارت اخلاق از رذایل، فضایل ( فقه )، نزاهت امام جمعه

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه رذایل ( فقه ) به زیرصفحه رذایل ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 14 : صفحه 90
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 72
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 4 : صفحه 92