بهبودی
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
بهبود
بهبود: بازیافت سلامت پس از بیماری.
از آن به مناسبت در بابهای طهارت، صوم، ارث، حدود، قصاص و دیات سخن گفته شده است.
طهارت: خون زخم و دمل تا زمانی که بهبود نیافته - هرچند زیاد باشد - در نماز و طواف) ر طواف (بخشوده شده است و شستن آن لازم نیست و پس از بهبود باید شسته شود. البتّه بعضی مَعْفُوّ بودن را مشروط به مشقّت داشتن شستن موضع و استمرار جریان خون دانستهاند1) ر جراحت (.
زردابه زخمِ در حال بهبود - جز درصورتی که یقین به خون بودن آن یا آمیخته بودن آن با خون باشد - پاک است. 2 حکم جبیره) ر جبیره (مادامی که بیم از ضرر آب بر موضع زخم وجود داشته باشد، باقی است هرچند احتمال بهبود نیز بدهد؛ لیکن اگر معلوم شود پیش از وضو بهبود یافته در اینکه وضوی جبیرهای برای نماز بعدی کفایت میکند یا لازم است تجدید وضو نماید، اختلاف است. 3
صوم: روزه گرفتن درصورتی که موجب کُند شدن روند بهبود بیمار گردد واجب نیست. و اگر شخص روزه بگیرد از روزه واجب کفایت نمیکند و قضای آن واجب است. 4 اگر بیمار در ماه رمضان
بعد از زوال) اذان ظهر (بهبود یابد هرچند افطار هم نکرده باشد نیّت روزه و روزه گرفتن آن روز بر او واجب نیست؛ ولی اگر قبل از زوال بهبود یابد درصورتی که افطار نکرده باشد بنابر مشهور واجب است نیّت روزه بکند. 5
وجوب قضای روزه ماه رمضان بر بیماری که به علّت بیماری روزه نگرفته منوط به بهبود وی پیش از ماه رمضان سال آینده است و درصورت عدم بهبود بنابر مشهور قضا بر وی واجب نیست بلکه باید برای هر روز به مقدار یک مُدّ) ر مُدّ (طعام کفّاره بدهد6) ر روزه (.
ارث: هرگاه زنی با مردی بیمار ازدواج کند ارث بردن وی از آن مرد مشروط به آمیزش یا بهبود وی از آن مرض پیش از وفات است و اگر هیچ یک از آن دو قبل از مرگ شوهر حاصل نشود عقد نکاح باطل است و زن ارث نمیبرد. 7
اگر مرد در حال بیماری، همسر خویش را طلاق دهد - خواه به طلاق بائن یا رجعی - و پیش از سپری شدن یک سال از زمان طلاق بمیرد زن از او ارث میبرد مگر آنکه در این مدّت شوهر کرده باشد و یا مرد از بیماری خود بهبود یافته، سپس بمیرد که در این صورت ارث نمیبرد مگر آنکه در عدّه طلاق رجعی باشد8) ر طلاق رجعی (.
حدود: حد - بجز قتل و رجم - بر مستحاضه و بیمار قبل از بهبود جاری نمیشود. 9 در موردی که حدود مختلف - مانند حدّ تازیانه و رجم - باید بر شخص جاری شود ابتدا حدّ تازیانه اجرا میشود؛ لیکن در وجوب صبر تا بهبود از اثر تازیانه یا استحباب آن و یا عدم جواز صبر، اختلاف است. 10 پس از اجرای حدّ سرقت مستحب است حاکم نسبت به درمان دست سارق و تأمین نیازهای ضروری وی تا زمان بهبودی اقدام کند. 11
قصاص: استیفای قصاص از جانی پیش از بهبود جراحت شخصی که علیه وی جنایت صورت گرفته، جایز است؛ 12 هرچند شیخ طوسی احتیاط را در تأخیر آن تا زمان بهبودی دانسته است. 13
دیات: دیه عضو آسیب دیده درصورت بهبود یافتن با صورت عدم بهبودی آن فرق میکند؛ گاهی نیز با بهبودی فقط ارش ثابت میشود) ر ارش (که در مدخلهای مناسب آمده است.
) ر بیماری (
1. جواهر الکلام 2 103 - 100 /6. العروة الوثقی 3 65 /1. جواهر الکلام 311 - 310 /2؛ مستمسک العروة 4 550 - 549 /2. جواهر الکلام 345 /16 و 5 133 /17. مستمسک العروة 6 432 /8. جواهر الکلام 11 346 - 345. 10 340 - 339 /41. 9 152 /32. 8 220 /39. 7 25 - 24 /17. مبانی تکملة المنهاج 310 /1؛ وسائل الشیعة 12 300 /28. جواهر الکلام 13 360 - 357 /42. المبسوط 75 /7.
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «بهبودی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اخص
وابسته
- افاقه، دیه پارگی لب با بهبودی، دیه پارگی لب بدون بهبودی، دیه رض استخوان با بهبودی، دیه رض استخوان بدون بهبودی، دیه شکستن استخوان با بهبودی، دیه شکستن استخوان بدون بهبودی، دیه فک استخوان با بهبودی، دیه فک استخوان بدون بهبودی، دیه کمر با بهبودی، روزه موجب کندی بهبودی بیمار، قصاص قبل از بهبودی، وضوی جبیره، یأس از بهبودی عضو مجنی علیه